ریزگردها سلامت مردم را تهدید می کنند

سایت خبری راه کارگر ـ با هجوم ریزگردها (گرد و غبار) در استان های غربی کشور، سلامت مردم به خطر افتاده و کوچ گسترده ای که با مهاجرت زمان جنگ مقایسه می شود آغاز گشته است. جلسات علنی و غیرعلنی مجلس نشان از بحرانی بودن این وضعیت در زندگی مردم دارد. سدسازی های گسترده، بی اعتنائی به عوامل زیست محیطی، قطع جنگل ها، عدم تلاش برای ایجاد فضاهای سبز وضعیت بحرانی در کشور ایجاد کرده است تا جائی که ۳۶ دشت کشور مناطق بحرانی اعلام شده اند. علاوه بر ریزگردهای مناطق غربی کشور، ریزگردهای نمکی از دریاچه اورمیه نیز زندگی و سلامت مردم را تهدید می کند. تخریب محیط زیست در سه دهه ی گذشته اکنون تاثیرات فاجعه بار خود را بر محیط زیست کشور بشکل برجسته ای نشان می دهد.

ریزگردها سلامت مردم را تهدید می کنند

سازمان محيط‌زيست براي حل معضل ريزگردها وعده لايحه دولت را داد
5 هزار باكتري در ريزگردهاي عربي!
زهراكشوري
تهران امروزـ ۱۶ مرداد ۱۳۹۱
بالاخره ريزگردهاي عربي ‌به بهارستان رسيدند و روز گذشته «محمدجواد محمدي زاده» رئيس سازمان حفاظت از محيط‌زيست كشور را به مجلس كشاندند. ريزگردهايي كه به گفته «سید شریف حسینی» نماینده اهواز در مجلس شوراي اسلامي 5 هزار باكتري با خود دارند و 20 تا 40 درصد مراجعات به بیمارستانها را در روزهای پرگردوغبار در استان‌هايي چون خوزستان، لرستان، كردستان، ايلام و… افزایش مي‌دهند. ريزگردهايي كه مجلسي‌ها را مجبور كرد در دو جلسه علني وغير علني به پاي حرف‌هاي محمدي‌زاده بنشينند. يك جلسه در پشت درهاي بسته و جلسه ديگر در جلوي چشم خبرنگاران رسانه‌هاي مختلف. هرچند راه حل تازه‌اي براي حل ريزگردها از بهارستان به بيرون درز نكرد اما تصويري واضح از تلفات انساني وطبيعي ريزگردها را در پيش روي خبرنگاران حاضر در مجلس شوراي اسلامي نهاد. همين جلسه نشان داد كه برخي از مجلسي‌ها هنوز به عمق فاجعه نرسيده‌اند و همچنان به دنبال باروركردن ابرها براي حل همه معضلات زيست‌محيطي كشور هستند! در نهايت هم «محمدي‌زاده» كليد رهايي مردم 23 استان از ريزگردهاي كشنده را لايحه مقابله با ريزگردها دانست كه دولت به زودي اين لايحه را به كميسيون كشاورزي خواهد آورد. مجلسي‌ها رئيس ساختمان سبز پرديسان را به بهارستان دعوت كرده بودند تا او به هیات رئیسه بگويد از هزار میلیارد تومانی که مجلس برای مهار آبهای مرزی و بحث ریزگردها در بودجه 91 مصوب کرده بود چه مقدار هزینه شده و چه اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است.محمدي‌زاده در پاسخ از اقدامات مثبت براي حل معضل ريزگردها سخن به ميان مي‌آورد.

آيا ريزگردها دركمتر از سه سال از ايران مي‌روند؟

آنچه درصحن غيرعلني عنوان شده به گفته «عبدالرضا مصري»‌،‌ سخنگوي هيات رئيسه جلسه يكسري راه حل‌هاي فني براي حل مشكل ريزگردها بود. او درنهايت اعلام مي‌كند كه براي مردم مهم حل مسئله است نه مسائل‌فني. همچنين مصري مي‌گويد:«این جلسه غیر علنی پربار و خوب بود و گزارشی از اقداماتی که در رابطه با احیای دریاچه ارومیه صورت گرفته ارائه شد.» اما مصري نكته‌اي را مي‌گويد تا معلوم شود جلسه غير‌علني هم نتوانسته عمق فاجعه را به بهارستان‌نشين‌ها نشان دهد:

«به صورت بلند‌مدت حل این مشکل سه تا پنج سال به طول می انجامد اما در کوتاه مدت این قدرت در نظام فنی محیط‌زیست کشور وجود دارد که ریزگردها را به حداقل کاهش دهد.» حرف‌هاي او سوالات بي‌شماري را پيش مي‌آورد كه البته به صحن علني مجلس كشيده نمي‌شود. افكارعمومي مي‌پرسند در جلسه غيرعلني چه راه‌حل‌هايي عنوان شده كه مصري را به اين نتيجه رسانده كه مي‌توان معضل ريزگردها را كمتر از سه سال حل كرد؟ اگر چنين راهكاري وجود دارد چرا تاكنون اجرا نشده است؟ آن هم درحالي كه برخلاف نظر اين نماينده مجلس، مسئولان سازمان جنگل‌ها، منابع طبيعي و آبخيزداري كشور اعتقاد دارند كه معضل ريزگردها در يك دوره 10 ساله‌حل مي‌شود.

فرار از ريزگردها!

ريزگردها 10 سال پيش به خوزستان آمدند وآنقدر ماندگار شدند تا عمق آنها از جنوب شرق تا شمال غرب كشور گسترش پيدا كرد. گستره‌اي كه به گفته ‌«علی‌محمد احمدی» نماینده دهلران آثار زیانبار آن مشهودتر شده است.
احمدی به لغو پروازها در 20 فرودگاه کشور اشاره مي‌كند ومي‌گويد:«در زمان گسترش ریزگردها شاهد تعطیلی ادارات و مراکز آموزشی و همچنین مهاجرت‌های گسترده هستیم که مردم ناچار به ترک دیار و کاشانه خود شده‌اند. همچنین گسترش بیماری های قلبی – عروقی و تنفسی و آلرژیک را در بین گروه های آسیب پذیر مشاهده می کنیم.»
او ريزگردها را موجب تخریب جنگل‌ها و گسترش خشکسالی به‌طور مستقیم و غیر مستقیم بر منابع تجدیدپذیر مي‌داند و مي‌گويد: «متاسفانه آنچه برای پیشگیری از این بلایای طبیعی باید صورت گیرد بسیار کند و ناچیز است.» حرف‌هاي علي محمد‌ا‌حمدي هم افق روشني از حل معضل مرگبار ريزگردها نمي‌دهد. او دست روي روش‌هايي براي حل معضل ريزگردها مي‌گذارد كه يا نتيجه بخش نيست يا براي نخستين بار است كه مطرح مي‌شود. احمدي مي‌گويد: «مالچ پاشی یا بارور کردن ابرها از جمله راهکارهایی است که توصیه می شود و انتظار داریم با بهره‌گیری از دانشگاه‌ها و افراد دلسوز به شکل عملیاتی بند «ب» ماده 193 قانون برنامه پنجم توسعه اجرایی شود و کارگروهی از دستگاه های درگیر با این موضوع تشکیل شده و به سرعت برای حل این بلای طبیعی چاره اندیشی شود.»

احمدي درحالي از باروركردن ابرها سخن به ميان مي‌آورد كه كارشناسان سازمان حفاظت از محيط‌زيست در تازه‌ترين گفت‌وگوهاي خود از جهادكشاورزي خواسته بودند تا براي حل ريزگردها در زمين كشاورزي از باوركردن ابرها استفاده نكند. به نظر مي‌رسد كه راهكارهاي ارائه شده از سوي سازمان محيط‌زيست براي تامين آب درياچه اروميه توسط اين نماينده براي حل ريزگردها درنظر گرفته شده است. چون سازمان محيط‌زيست چند سالي است كه روي باروركردن ابرها براي نجات درياچه اروميه تاكيد مي‌كند.

ريزگردها در خوزستان 640 پرواز را لغو كرد

ريزگردها 10 سال است كه خوزستان را به سيطره خود درآوردند. سید شریف حسینی نماینده اهواز در مجلس شوراي اسلامي هم مي‌گويد:«ما جز مصاحبه، حرف و گزارش هیچ کاری نکرده‌ایم، فقط یک کار خیلی بزرگ انجام داده ایم و آن این بود که نام گردوغبار را به ریزگرد تبدیل کردیم!» به گفته او، در واقع مشکلات اصلی در بخش بهداشت، اقتصاد و معیشت مردم را شاهد هستیم. مردم استانهای آذربایجان غربی، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، فارس، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و همدان شاهد این پدیده و معضل هستند. 90 درصد منشأ این پدیده در خارج از کشور است اما هماهنگی و تعاملات می‌تواند راهکاری برای حل مشکل باشد. همچنین به گفته او، شاهد تعطیلی مدارس و افت تحصیلی در استانهایی که در معرض گردوغبار هستند، هستیم. اومي پرسد چه کسی مي‌خواهد جوابگوی جوانان و محصلان باشد که فقط شعار آینده سازی به آنها می دهیم؟ ما شاهد کاهش اشتغال و سرمایه‌گذاری هستیم. چه کسی حاضر است با 30 درصد آورده در استان خوزستان سرمایه گذاری کند؟ در حالی‌که سرمایه‌گذاران آورده‌شان در استان تهران باید 10 درصد باشد.

حسيني مي‌گويد:«شاهد مصرف آب، برق و سوخت هستیم. همچنین هزینه‌های نگهداشت تاسیسات صنعتی و کارخانجات را شاهدیم. در بخش سلامت خسارت جدی وجود دارد. 5 هزار نوع باکتری در گردوغبارها جداسازی شده است و 20 تا 40 درصد مراجعات به بیمارستانها در روزهای گردوغبار افزایش می یابد. غلظت عناصر سنگین موجود در روزهای گردوغبار 3.2 برابر افزایش می یابد. سالانه 19 هزار بیمار بر اثر گردوغبار به تعداد بیماران اضافه می شود که 5 هزار نفر آنها در استان خوزستان هستند.»

موضوع استاني است!

به موازت هجوم ريزگردها خبري‌هايي از مهاجرت شهروندان سه استان خوزستان، كرمانشاه و ايلام از سوي نمايندگان آنها به رسانه‌ها مي‌رسد. البته مهاجرت‌ها همه طبقات جامعه را درگير نمي‌كند. براي مثال همه مردم خوزستان توان و امكان مهاجرت از استان را ندارد. ريزگردها اين روزها باعث مهاجرت افراد نخبه و متمول خوزستان شده‌ و قشر مستضعفان همچنان مي‌سازند ومي‌سوزند. سعید انصاری، نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی هم در تذكري مي‌گويد:«ریزگردها آسایش مردم مناطق مرزی را برهم زده و موجب مهاجرت مردم از آبادان و خرمشهر به شهرهای یزد، اصفهان، شیراز و مشهد شده است.» اما ابوترابي‌‌فر نایب رئیس مجلس شورای اسلامی که در غیاب علی لاریجانی ریاست جلسه را برعهده گرفته در اخطاري به انصاري مي‌گويد: «اخطار شما حکایت از مشکلات مردم در حوزه انتخابیه‌تان دارد و وعده دولت برای ارائه لایحه در این خصوص نقشه راهی برای حل این موضوع است.» تا اين سوال پيش بيايد كه آيا نماينده يك شهر نبايد مشكلات مردم حوزه انتخابي خود را عنوان كند؟ آيا اين جلسه براي بيان مشكلات 23 استان درگير با ريزگردها تشكيل نشده‌است؟

لايحه، به‌زودي!

محمدي زاده در پاسخ به دل‌نگراني‌ بهارستاني‌ها وعده مي‌دهد كه دولت به زودي لايحه مقابله با ريزگردها را به كميسيون كشاورزي خواهد آورد. همچنين رئيس سازمان محيط‌زيست از نبود بودجه كافي براي مقابله با ريزگرد‌ها انتقاد مي‌كند ومي گويد:«لازم است خطوط اعتباري براي حل اين مشكل اختصاص پيدا كند.»

او همچنين مي‌گويد:«سازمان متبوعش اقدامات مناسبي در جهت بيابان زدايي انجام داده است.» تا اين سوال پيش بيايد كه آيا اين اقداماتي سهمي از مشكلات مردم را حل خواهد كرد يا خير؟ كه پاسخي براي آن در دست نيست. البته حرف‌هاي محمدي زاده همه نمايندگان را قانع نكرد و «ايرج نديمي»‌ نماينده مردم لاهيجان،‌ در تذكري با اعتراض به او مي‌گويد:«در حالي كه زندگي مردم به خاطر تاثيرات ريزگرد‌ها فلج شده است رئيس سازمان محيط‌زيست تنها به اين موضوع اكتفا مي‌كند كه بودجه نازلي در اختيار دارد و هيچ ادعايي براي تامين برآورد نيازها ندارد. اين صحبت‌ها پاسخ ملت نيست.»

نماينده مردم لاهيجان به انتقاد از فراكسيون محيط‌زيست و سازمان محيط‌زيست مي‌پردازند و مي‌گويد: «آقايان مي‌آيند و حرف مي‌زنند و اين هيچ كاري را از پيش نمي‌برد. با حرف زدن هيچ مشكلي حل نمي‌شود، مگر اينكه اين حرف‌ها ضمانت عملي و اجرايي داشته باشد.»جلسه مشترك نمايندگان و رئيس سازمان حفاظت از محيط‌زيست با انتظار براي رسيدن لايحه دولت به پايان مي‌رسد. هيچ يك از نمايندگان هم نمي‌پرسند چرا اعتباراتي كه قرار است براي ساخت 30 هزار مدرسه و 20‌هزار خانه و همچنين نيروگاه برق درعراق هزينه شود با برنامه‌ريزي خرج حل معضل ريزگردها نمي‌شود تا هم مردم عراق از دست ريزگردها راحت شوند و هم مردم ايران بعد سال‌ها نفسي به راحتي بكشند. سوالي كه داريوش قنبري نماينده مردم ايلام در مجلس گذشته پرسيد و البته به پاسخي نرسيد؟

در صحن مجلس مطرح شد
غلظت ريزگردها در ايران هزار برابر استاندارد جهاني

چند تن از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي در جلسه بررسي چگونگي مهار ريزگردها و گردوغبار از رئيس سازمان محيط زيست خواستند تا براي حل اين مشکل که زندگي مردم را دچار اختلال کرده است و سلامت مردم حدود 20 استان کشور را تهديد مي‌کند تدابير جدي بينديشد.

به گزارش مهر، در جلسه علني روز يکشنبه ۱۵ مرداد ۱۳۹۱ مجلس، نمايندگان موضوع وضعيت ريزگردها و مهار گردوغبار را با حضور محمد جواد محمدي زاده رئيس سازمان حفاظت محيط زيست مورد بررسي قرار دادند.
محمدي زاده بخشي از گزارش خود را در اين باره به صورت محرمانه و پيش از آغاز جلسه علني مجلس بيان کرد ، ادامه گزارش وي به جلسه علني مجلس موکول شد و چند تن از نمايندگان پيش از سخنان وي درباره وضعيت و مشکلات بوجود آمده ناشي از گردوغبار سخناني را مطرح کرند.
عليمحمد احمدي نماينده دهلران در سخناني اظهار داشت: متاسفانه چندسال است که غبار عربي يا ريزگردها 20 استان کشور را تحت تاثير قرار داده است و عمق آن از جنوب شرق تا شمال غرب گسترده تر و آثار زيانبار آن مشهودتر شده است. وي گفت: اگرچه آقاي محمدي زاده منشاء اين گردوغبار را صرفا کشور عراق دانستند، اما بحث گرمايش زمين و زبانه‌هاي طوفان خورشيدي از جمله عواملي هستند که در تشديد زيرگردها تاثيرگذارند، اين پديده مخرب آثار بهداشتي، اقتصادي و زيست محيطي زيادي برجاي گذاشته است که بايد از گسترش آثار آن جلوگيري شود. احمدي به لغو پروازها در 20 فرودگاه کشور اشاره کرد و گفت: در زمان گسترش ريزگردها شاهد تعطيلي ادارات و مراکز آموزشي و همچنين مهاجرت‌هاي گسترده هستيم که مردم ناچار به ترک ديار و کاشانه خود شده‌اند. همچنين گسترش بيماري‌هاي قلبي – عروقي و تنفسي و آلرژيک را در بين گروه‌هاي آسيب پذير مشاهده مي‌کنيم.
نماينده دهلران گفت: تخريب جنگل‌ها و گسترش خشکسالي بطور مستقيم و غير مستقيم بر منابع تجديدپذير و تجديد ناپذير تاثيرگذاشته است و متاسفانه آنچه براي پيشگيري از اين بلاياي طبيعي بايد صورت گيرد بسيار کند و ناچيز است.
وي ادامه داد: مالچ پاشي يا بارور کردن ابرها از جمله راهکارهايي است که توصيه مي‌شود و انتظار داريم با بهره گيري از دانشگاه‌ها و افراد دلسوز به شکل عملياتي بند ب ماده 193 قانون برنامه پنجم توسعه اجرايي شود و کارگروهي از دستگاه‌هاي درگير با اين موضوع تشکيل شده و به سرعت براي حل اين بلاي طبيعي چاره انديشي شود. احمدي خاطرنشان کرد: در شهرهاي مرزي و جنوبي بسياري از مردم زندگي عادي و روزمره خود را از دست داده اند و اين موضوع باعث از بين رفتن کسب و کار مردم شده است اما متاسفانه عملا هيچ اقدامي‌را شاهد نيستيم که از اين بلايي که بر سر مردم فرود آمده است، پيشگيري کند.
وي از جمله اقدامات براي حل اين مشکل را احياء تالاب‌ها خواند و گفت: وضعيت تالاب‌ها به عنوان يک منشاء دروني در کنار عوامل بيروني موجب گسترش اين مشکل شده است، اقدامات بايد پيشگيرانه و سلامت محور باشد و مراکز بهداشتي به صورت جدي اين موضوع را پيگيري کنند. به گزارش مهر، در ادامه اين جلسه، سيد شريف حسيني نماينده اهواز نيز طي سخناني در اين خصوص، گفت: 36 درصد دشت‌هاي کشور به دليل بيلان منفي، منطقه ممنوعه بحراني اعلام شده است. همچنين بيش از 80 درصد کشور در منطقه خشک و نيمه خشک قرار دارد. تخريب و آلوده سازي تالاب‌هاي کشور از جمله تالاب‌هاي شادگان و تخريب تالاب گاوخوني، انتقال بي رويه آب از سرچشمه‌هاي کارون و کرخه، خشک شدن درياچه اروميه از مواردي است که وضعيت فعلي را رقم زده است.
وي ادامه داد: 10 سال است که از سال 1380 مهمان ناخوانده اي در برخي از مناطق ما ميزبان شده و ما جز مصاحبه، حرف و گزارش هيچ کاري نکرده ايم، يک کار خيلي بزرگ انجام داده ايم و آن اين بود که نام گردوغبار را به زيرگرد تبديل کرديم.
حسيني خاطر نشان کرد: در واقع مشکلات اصلي در بخش بهداشت، اقتصاد و معيشت مردم را شاهد هستيم. مردم استانهاي آذربايجان غربي، ايلام، چهارمحال و بختياري، خوزستان، فارس، کردستان، کرمانشاه، کهکيلويه و بويراحمد، لرستان و همدان شاهد اين پديده و معضل هستند. 90 درصد منشاء اين پديده در خارج از کشور است اما هماهنگي و تعاملات مي‌تواند راهکاري براي حل مشکل باشد.

وي ادامه داد: در سال 1388، ما با متوسط حدود 43 روز گردوغبار در سال را به عنوان بيشترين گردوغبار را در کشور شاهد بوديم. در روزهاي گردوغبار در سال 87، بالاترين به کرمانشاه با 107 روز گردوغبار تعلق دارد و در سال 88 اين آمار با 102 روز به استان خوزستان تعلق دارد. بيشترين غلظت گردوغبار در بوشهر با 9 هزار و 900 ميکروگرم که حداکثر مجاز گردوغبار 150 ميکروگرم است اين وضعيت نامناسب است. ميانگين غلظت گردوغبار در استان خوزستان در 3 سال گذشته حدود 7567 ميکروگرم در متر مکعب بوده است. اثرات اين وضعيت لغو سفرهاي هوايي است.
نماينده اهواز در مجلس گفت: اعتراضات مردم، اثرات سوء رواني بر مسافران از جمله ديگر مشکلات است. در استان خوزستان 640 پرواز لغو شده است. همچنين شاهد تعطيلي مدارس و افت تحصيلي در استانهايي که در معرض گردوغبار هستند هستيم. چه کسي مي‌خواهد جوابگوي جوانان و محصلان باشد که فقط شعار آينده سازي به آنها مي‌دهيم؟ ما شاهد کاهش اشتغال و سرمايه‌گذاري هستيم. چه کسي حاضر است با 30 درصد آورده در استان خوزستان سرمايه گذاري کند؟ در حاليکه سرمايه گذاران آورده شان در استان تهران بايد 10 درصد باشد. وي ادامه داد: شاهد مصرف آب، برق و سوخت هستيم همچنين هزينه‌هاي نگهداشت تاسيسات صنعتي و کارخانجات را شاهديم. در بخش سلامت خسارت جدي وجود دارد. 5 هزار نوع باکتري در گردوغبارها جداسازي شده است و 20 تا 40 درصد مراجعات به بيمارستانها در روزهاي گردوغبار افزايش مي‌يابد. غلظت عناصر سنگين موجود در روزهاي گردوغبار 2/3 برابر افزايش مي‌يابد. سالانه 19 هزار بيمار بر اثر گردوغبار به تعداد بيماران اضافه مي‌شود که 5 هزار نفر آن در استان خوزستان هستند.
حسيني خاطر نشان کرد: از جمله راهکارهايي که پيشنهاد مي‌شود تامين اعتبار براي خريد دستگاه‌هاي تسويه خانگي و بيمارستانها و مراکز آموزشي است. همچنين تخصيص اعتبار و در نظر گرفتن امتيازات شغلي ويژه براي کارمندان، کارگران و متخصصان است. بر اساس اين گزارش محمدرضا تابش رئيس فراکسيون محيط زيست مجلس نيز طي سخناني اظهار داشت: محيط زيست در شکل گيري هر يک از ما و جامعه نقش تعيين کننده اي دارد و ظرفيت مناطق مختلف محدود است و ما نمي‌توانيم از منابع استفاده بي رويه داشته باشيم. وي ادامه داد: رشد و نمو انسان به طور طبيعي در شرايط نبود محرک‌هاي زيست محيطي صورت نمي‌گيرد امروز آن چيزي که در زندگي روزمره با آن سروکار داريم و بايد مورد توجه دولتمردان قرار گيرد دو راه بهره گيري از طبيعت است يکي آن‌که ما بدون توجه به واقعيات اساسي محيط زيست عمل کنيم. مثل اتفاقاتي که در 30 سال گذشته افتاده است. ما توفيقات زيادي داشتيم اما موانع بسيار زيادي نيز با آنها روبرو شديم که امروز آثار آن را در پديده گرد وغبار مي‌بينيم. راه دوم توجه به حل مشکلات زيست محيطي با محوريت انسان و با شالوده علمي‌صحيح است.
تابش گفت: پديده گرد وغبار از 4 دهه گذشته در مناطق وسيعي از جهان بوجود آمده است که از آن به نام کمربند گردوغبار جهاني ياد مي‌شود. در ايران بروز پديده خشکسالي و برخي اقدامات تخريبي زيست محيطي و عوامل خارجي باعث بوجود آمدن پديده گردوغبار در سال 1385 شده است که در سالهاي اخير شاهد تشديد آن بوده‌ايم. رئيس فراکسيون محيط زيست مجلس خاطر نشان کرد: شدت غلظت گردوغبار گاهي 1000 برابر استاندارد مي‌شود و زندگي را بر بخشي از مردم مخصوصا استان خوزستان تيره و تار کرده است. عدم تصميم گيري و مديريت صحيح، فشار به طبيعت خارج از توان و ظرفيت آن و مديريت چند دهه گذشته باعث بروز اين پديده شده است و گردوغبار پديده اي است که چند دهه طول کشيده تا امروز با آن مواجه شده ايم. وي در خصوص دلايل بروز گردوغبار نيز گفت: در حوزه درياچه اروميه تا کنون 37 سد زده شده است که 12 سد در حال احداث است و 40 سد نيز در حال مطالعه است يعني در حوزه آبريز درياچه ما 90 سد در حال مطالعه و احداث داريم معلوم است که اين حوزه آبريز، آبي که بايد به درياچه بريزد با وجود اين سدها محدود شده است و اين بلا امروز بر سر درياچه اروميه آمده است ما 24 هزار و 700 رودخانه غير مجاز در حوزه آبريز درياچه اروميه داريم که بيش از يک ميليارد و 400 ميليون متر مکعب آب از سفره‌هاي زيرزميني برداشت مي‌کنيم اين پديده اي نيست که امروز اتفاق افتاده باشد بلکه در طي 2 – 3 دهه گذشته اتفاق افتاده و ما به آن بي توجهي کرده ايم. نماينده اردکان د مجلس ادامه داد: منشاء داخلي گرد وغبار بروز پديده خشکسالي در چند سال گذشته است، همچنين عدم تامين حقابه‌هاي زيست محيطي تالاب‌ها، تغيير کاربري غير اصولي اراضي کشاورزي، تغيير اقليم و اختلاف دما، رهاسازي اراضي کشاورزي به دليل خشکسالي از جمله منشاء داخلي بروز اين پديده است. به گفته تابش بروز پديده خشکسالي در کشورهاي همسايه، عدم مديريت صحيح آب در اراضي اين کشورها و عمده کانون‌هاي گردوغبار که از تالاب‌هاي خشک شده است جزو عوامل داخلي و خارجي محسوب مي‌شود.
وي گفت: امکانات و اختيارات کشور در دست دولت است و مسئوليت اصلي و اوليه در بروز اين پديده متوجه دولت است، مجلس و نمايندگان در فراهم کردن بستر قانوني عملکرد سازمان حفاظت محيط زيست و ساير اجزاي مرتبط دولت و تامين و تقويت اعتبارات براي اجراي طرح‌ها و پروژه‌هاي زيست محيطي نقش بسيار تاثيرگذاري دارند که همواره حمايت‌هاي خود را داشته اند.

اجراي طرح حل مشکل ريزگردها در انتظار تامين بودجه است

رياست سازمان محيط زيست در جلسه بررسي پديده ريزگردها خواستار حل مشکل ساختاري مديريت منابع از سوي مجلس شد و از تهيه دو طرح داخلي و منطقه‌اي براي حل مشکل ريزگردها خبر داد.
به گزارش مهر، در ادامه جلسه روز يکشنبه مجلس شوراي اسلامي محمد جواد محمدي زاده رئيس سازمان حفاظت از محيط زيست پس از پايان سخنان نمايندگان در خصوص مشکلاتي که براي استان‌هايشان با ورود ريزگردها ايجاد شده است، توضيحاتي را از اقدامات اين سازمان براي مهار ريزگردها ارائه داد.
محمدي زاده با بيان اينکه 35 درصد خشکي‌هاي زمين که شامل 17 درصد جمعيت جهان هستند با مشکل ريزگردها مواجه است، گفت: در منطقه خاورميانه به دليل مشکلات ژئوپلتيک و تغيير کاربري‌ها، کمي بارندگي، نامناسب بودن مديريت آب، ساخت و سازهاي بي رويه و توسعه لجام گسيخته اي که خارج از توان طبيعت است شاهد اين مشکلات هستيم.
معاون رئيس جمهور با بيان اينکه هم اکنون 23 استان کشور درگير اين مشکل هستند، گفت: 90 درصد از اين مشکل مربوط به خارج از کشور و تنها 10 درصد اين مشکل مربوط به مشکلات داخلي است.
محمدي زاده با بيان اينکه کشور ما در چند سال اخير دچار خشکسالي‌هاي طولاني بوده است، خشکي درياچه اروميه را از نشانه‌هاي اين خشکسالي طولاني مدت خواند. وي با اشاره به 180 سد بر روي رودخانه‌هاي بالادستي گفت: عراق و سوريه مشکلاتي را از اين موضوع که ناشي از عدم مديريت آب در مقياس منطقه اي است، پيدا کردند.
محمدي زاده با بيان اينکه 27 سد بر روي رودخانه‌هايي که مقصدشان درياچه اروميه است، زده شده است، گفت: اين امر باعث شده است آب به درياچه اروميه وارد نشود. معاون رئيس جمهور با بيان اينکه کنترل منابع آب بايد در بالادست‌ها صورت گيرد، گفت: تجديدنظر در ايجاد بعضي سدها يکي از ضرورت‌ها است که بر همين اساس دولت تصميم گرفت سه سد مطالعه شده که در مسير درياچه اروميه قرار داشت را از دستور کار خارج کند.

برگزاري ۲ جلسه غيرعلني و علني و بحث داغ مجلس درباره پديده ريزگردها
خراسان – مورخ دوشنبه 1391/05/16 شماره انتشار 18186
نويسنده: حسين بردبار bordbar@khorasannews.com
لاريجاني: منشاء ۷۰ درصد ريزگردها، کشور عراق بيشترين تصميمات مربوط به داخل کشور است

صحن مجلس شوراي اسلامي ديروز کانون بحث هاي داغ نمايندگان درباره معضل ريزگردها و بررسي راهکارهاي حل اين مسئله در دو جلسه غيرعلني در ابتداي صبح و سپس به صورت علني با حضور رئيس سازمان حفاظت محيط زيست بود، جلسه اي که نمايندگان استان هاي غربي کشور به ويژه ايلام و خوزستان در آن به بيان دغدغه هاي خود پرداختند و حتي از لزوم رايزني ديپلماتيک با کشورهاي همسايه غربي که کانون توليد ريزگردها هستند، مطالبي مطرح شد و رئيس مجلس در اين باره گفت: بايد توجه کرد که حجم زيادي از غبار که حدود ۷۰ درصد است، از عراق مي آيد، ولي بيشترين تصميماتي که براي مقابله با پديده ريزگردها گرفته شده مربوط به داخل کشور است. به گزارش خبرنگار پارلماني خراسان، در ابتداي جلسه علني ديروز عليمحمد احمدي و سيدشريف حسيني نمايندگان دهلران و اهواز و سپس محمدرضا تابش رئيس فراکسيون محيط زيست مجلس به بيان برخي از مشکلات ناشي از اين پديده نظير تهديد سلامتي شهروندان، لغو پروازها در ۲۰ فرودگاه کشور، گسترش بيماري هاي قلبي، عروقي و تنفسي و آلرژي؛ تخريب جنگل ها و… پرداختند و در ادامه رئيس سازمان حفاظت از محيط زيست به برخي از اين دغدغه ها پاسخ داد. عليمحمد احمدي نماينده دهلران در اين باره گفت: اگر چه آقاي محمدي زاده منشاء اين گرد و غبار را صرفا کشور عراق دانستند، اما بحث گرمايش زمين و زبانه هاي توفان خورشيدي از جمله عواملي است که در تشديد ريزگردها تأثيرگذار است، اين پديده مخرب آثار بهداشتي، اقتصادي و زيست محيطي زيادي بر جا گذاشته است که بايد از گسترش آثار آن جلوگيري شود. احمدي به لغو پروازها در ۲۰ فرودگاه کشور اشاره کرد و گفت: در زمان گسترش ريزگردها شاهد تعطيلي اداره ها و مراکز آموزشي و همچنين مهاجرت هاي گسترده هستيم که مردم مجبور به ترک ديار و کاشانه خود شده اند. همچنين گسترش بيماري هاي قلبي – عروقي و تنفسي و آلرژيک را در بين گروه هاي آسيب پذير مشاهده مي کنيم. نماينده دهلران گفت: تخريب جنگل ها و گسترش خشکسالي به طور مستقيم و غيرمستقيم بر منابع تجديدپذير و تجديدناپذير تأثير گذاشته است و متأسفانه آن چه براي پيشگيري از اين بلاياي طبيعي بايد انجام شود، بسيار کند و ناچيز است.

لزوم مالچ پاشي و بارورسازي ابرها

نماينده دهلران افزود: مالچ پاشي يا بارور کردن ابرها از جمله راهکارهايي است که توصيه مي شود و انتظار داريم با بهره گيري از دانشگاه ها و افراد دلسوز به شکل عملياتي بند ب ماده ۱۹۳ قانون برنامه پنجم توسعه اجرايي شود. احمدي خاطرنشان کرد: در شهرهاي مرزي و جنوبي در زندگي عادي و روزمره بسياري از مردم اختلال ايجاد شده و اين موضوع باعث از بين رفتن کسب و کار مردم شده است اما متأسفانه عملا هيچ اقدامي را شاهد نيستيم که از اين بلايي که بر سر مردم فرود آمده است، پيشگيري کند. وي از جمله اقدامات براي حل اين مشکل را احياي تالاب ها خواند و گفت: وضعيت تالاب ها به عنوان يک منشاء دروني در کنار عوامل بيروني موجب گسترش اين مشکل شده است.

۳۶ دشت کشور منطقه بحراني اعلام شده است

سيدشريف حسيني نماينده اهواز نيز طي سخناني در اين باره، گفت: ۳۶ درصد دشت هاي کشور منطقه ممنوعه وبحراني اعلام شده است. همچنين بيش از ۸۰ درصد کشور در منطقه خشک و نيمه خشک قرار دارد. تخريب و آلوده سازي تالاب هاي کشور از جمله تالاب هاي شادگان و تخريب تالاب گاوخوني، انتقال بي رويه آب از سرچشمه هاي کارون و کرخه، خشک شدن درياچه اروميه از مواردي است که وضعيت فعلي را رقم زده است. وي ادامه داد: از سال ۱۳۸۰ مهمان ناخوانده اي در برخي از مناطق ما مهمان شده و ما جز مصاحبه، حرف و گزارش هيچ کاري نکرده ايم، يک کار خيلي بزرگ انجام داده ايم و آن اين بود که نام گرد و غبار را به ريزگرد تبديل کرديم. حسيني خاطرنشان کرد: در واقع تبعات اين پديده در بخش بهداشت، اقتصاد و معيشت مردم ديده مي شود. مردم استان هاي آذربايجان غربي، ايلام، چهارمحال و بختياري، خوزستان، فارس، کردستان، کرمانشاه، کهگيلويه و بويراحمد، لرستان و همدان شاهد اين پديده و معضل هستند. وي ادامه داد: در سال ۱۳۸۸، ما با متوسط حدود ۴۳ روز گرد و غبار در سال را به عنوان بيشترين گرد و غبار را در کشور شاهد بوديم. ميانگين غلظت گرد و غبار در استان خوزستان در ۳ سال گذشته حدود ۷۵۶۷ ميکروگرم در متر مکعب بوده است. حسيني خاطرنشان کرد: از جمله راهکارهايي که پيشنهاد مي شود تأمين اعتبار براي خريد دستگاه هاي تسويه خانگي و بيمارستان ها و مراکز آموزشي و همچنين تخصيص اعتبار و در نظر گرفتن امتيازات شغلي ويژه براي کارمندان، کارگران و متخصصان است.

بعد از ۴ سال تنها ۵۰ هزار هکتار از ۲۰۰ هزار هکتار مالچ پاشي شده

عضو هيئت رئيسه مجلس خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۸۷، مصوب شد که ۲۰۰ هزار هکتار در استان خوزستان مالچ پاشي شود، اما پس از گذشت ۴ سال تنها ۵۰ هزار هکتار مالچ پاشي شده است.

تابش: غلظت گرد و غبار گاهي 1000 برابر استاندارد است

محمدرضا تابش رئيس فراکسيون محيط زيست مجلس نيز با بيان اين که در ايران بروز پديده خشکسالي و برخي اقدامات تخريبي زيست محيطي و عوامل خارجي باعث به وجود آمدن پديده گرد و غبار از سال ۱۳۸۵ تا کنون شده است گفت: شدت غلظت گرد و غبار گاهي ۱۰۰۰ برابر ميزان استاندارد مي شود و زندگي را براي بخشي از مردم به ويژه مردم استان خوزستان تيره و تار کرده است.

وي درباره دلايل بروز گردوغبار نيز گفت: در حوزه درياچه اروميه تا کنون ۳۷ سد زده شده است که ۱۲ سد در حال احداث است و ۴۰ سد نيز در حال مطالعه است يعني در حوزه آبريز درياچه ما ۹۰ سد در حال مطالعه و احداث داريم معلوم است که اين حوزه آبريز، آبي که بايد به درياچه بريزد با وجود اين سدها محدود شده است و اين بلا امروز بر سر درياچه اروميه آمده است ما ۲۴ هزار و ۷۰۰ رودخانه غيرمجاز در حوزه آبريز درياچه اروميه داريم که بيش از يک ميليارد و ۴۰۰ ميليون متر مکعب آب از سفره هاي زيرزميني برداشت مي کنيم اين پديده اي نيست که امروز اتفاق افتاده باشد بلکه در طي ۳-۲ دهه گذشته اتفاق افتاده است و ما به آن بي توجهي کرده ايم. وي خواستار ديپلماسي قوي و فعال براي اجراي پروتکل هاي منعقد شده در بين کشورهاي همسايه و تشويق آن ها به عمل به الزامات بين المللي که متعهد شده اند، شد.

محمدي زاده: بايد به مديريت منابع آب توجه شود

محمدجواد محمدي زاده رئيس سازمان محيط زيست ديروز يکشنبه طي سخناني در جريان بررسي راهکارهاي مقابله با ريزگردها در صحن علني مجلس با بيان اين که ما در طول چند سال اخير به ويژه ۱۰ سال گذشته مواجه با خشکسالي هستيم، اظهار داشت: در برخي استان ها ما با کمبود و بحران باران مواجهيم و اين امر در مسائلي مثل درياچه اروميه خود را نشان داده است. عدم مديريت منابع آب موضوعي است که بايد به آن توجه کرد. به گفته وي کشوري مثل ترکيه روي رودخانه ها، سدهاي مختلف زده که اين مسئله در ديگر کشورها مشکل به وجود آورده و باعث به وجود آوردن پديده ريزگرد شده است. محمدي زاده ادامه داد: در حوزه آبريز درياچه اروميه ۲۷ سد زده شده که جلوي ورود آب به اين درياچه را مي گيرد. رئيس سازمان محيط زيست اظهار داشت: دولت تصميم گرفت که ۳ سد مطالعه شده در حوزه آبخيز درياچه اروميه را از دست اقدام خارج کند تا گوشه اي از مشکلات حل شود. رئيس سازمان محيط زيست اضافه کرد: ۵۰ سال پيش در حوزه آبخيز درياچه اروميه ۳۲ هزار هکتار اراضي آبي داشتيم که امروز به ۶۸ هزار هکتار رسيده است يعني بيش از دو برابر آب از مسيرش منحرف شده است. محمدي زاده گفت: روزي در اروميه ۲ ميليون تن محصول کشاورزي توليد مي شد و امروز ۸ ميليون تن توليد مي شود و در اين مسير اين مقدار آب هم از مسيرش منحرف شده است. محمدي زاده با بيان اين که در سال گذشته ۲۶۴ ميليارد تومان براي اصلاح روش هاي آبياري هزينه شده است، گفت: اگر خيلي اتفاقات براي درياچه ها و تالاب هاي ما اتفاق افتاده، اين نبود مديريت را بايد حل کرد. دستگاهي که بهره بردار است يا مصارف صنعتي دارد، نبايد مديريت منابع را هم در اختيار بگيرد. وي ادامه داد: بايد اشکال ساختاري حل شود و تا وقتي بر منابع مديريت نداشته باشيم، نمي توانيم تعادل را برقرار کنيم.

درخشان ترين کارنامه را بعد از چين در بيابان زدايي داريم

محمدي زاده با بيان اين که اگر منابع و دستگاه ها تأمين نشود، نمي توانيم اقدامي انجام دهيم، گفت: کارنامه جمهوري اسلامي ايران در مقابله با بيابان ها درخشان ترين کارنامه بعد از چين است. رئيس سازمان محيط زيست گفت: بايد راه حلي دراز مدت را دنبال کنيم؛ اگر منابع اختصاص داده شود، طرح 5 ساله و اگر طرح دراز مدت تر باشد، 10 ساله خواهد بود. محمدي زاده گفت: ما با عراق قراردادهايي را امضا کرده ايم و از تمام ظرفيت هاي ديپلماتيک هم بهره گرفته ايم و همايش ها و اجلاس هاي بين المللي را هم برگزار کرده ايم، اما هنوز توقع ما در مقابله با پديده ريزگرد برآورده نشده است. وي اضافه کرد: دولت هم آن چيزي را که داشته، به ميدان آورده بنابراين از مجلس هم مي خواهيم که در منابع، در ساختار ها به ما کمک کند تا اجراي طرح به خوبي انجام شود.

لاريجاني:منشاء ريزگردها در کشورهاي همسايه است

علي لاريجاني رئيس مجلس نيز بعد از اظهارات رئيس سازمان محيط زيست درباره پديده ريز گردها گفت: منشاء و ريشه پديده ريز گردها در کشورهاي همسايه مثل عراق، سعودي و اردن است.وي افزود: ما در جريان مذاکرات انجام شده هستيم، اما بايد توجه کرد که حجم زيادي از غبار که حدود 70 درصد است، از عراق مي آيد ولي بيشترين تصميماتي که براي مقابله با پديده ريزگرد ها گرفته شده مربوط به داخل کشور است در حالي که ريشه آن در خارج از کشور است.لاريجاني ادامه داد: اگر لازم است ما مي توانيم سرمايه گذاري مشترک با عراق در اين زمينه انجام دهيم چراکه هزينه هاي اين موضوع براي ما زياد است.به گفته وي پديده ريزگرد مسئله مهمي است که در آينده هم درباره آن بحث خواهد شد.