سایت خبری راه کارگر ـ فاجعه ی زلزله آذربایجان یک بار دیگر بی کفایتی و سیاست ضدمردمی سران حکومت اسلامی را آشکار تر ساخت. تلفات سنگین و ویرانی های گسترده در زلزله شش ریشتری نشان از وضعیت اسفباری است که بر کشور حاکم است. توجه به سخنان دکتر عکاشه در این رابطه بسیار گویاست. « پدر علم زلزله‌شناسی ايران گفت: در هیچ جای دنیا زلزله ۶ ریشتری کشته نمی‌دهد و در نهایت حداکثر در چنین زلزله‌ای باید ۱۰ نفر زخمی می‌شد. پروفسور بهرام عکاشه در گفتوگو با ایلنا با بیان اینکه خوشبختانه زلزله آذربایجان شرقی ساعت ۱۷ اتفاق افتاد، اظهار کرد: اگر این زلزله ساعت ۵ صبح رخ می‌داد همانند زلزله بم چندین هزار کشته بر جای می‌گذاشت.» مسئولیت حاکمان سودجو اسلامی تنها به همین ختم نمی شود. گزارشات نشان می دهد که پوشش خبری این فاجعه در رسانه های سراسری و محلی حکومتی نیز بسیار دیر و ناکارآمد بوده است. فاجعه زلزله با فاجعه سانسور خبری و جلوگیری از کمک های مردمی همراه شده است و بر مشکلات مردم افزوده است و ویرانی ها و تلفات آن را افزایش داده است. اکنون زمان آن رسیده است که با سازماندهی کمک های مردمی و ایجاد هسته های کمک رسانی راهی برای ایجاد همبستکی مردمی پیدا کنیم.
عبور رسانه ملي از زلزله
شرق:شرق ـ ۲۳ مرداد ۱۳۹۱ـ ساعت شش عصر 21 مرداد بود كه نخستين بار خبر لرزيدن زمين زير پاي استان‌هاي شمال غربي كشور به پايتخت رسيد. زميني كه نزديك به نيم‌ساعت پيش لرزيده و شهرها و روستاها را در هراس خود برده بود. خبري كه بلافاصله توسط موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران با ثبت زلزله‌اي به وسعت 2/6 در مقياس ريشتر با مركزيت شهرهاي اهر و ورزقان تاييد شد. تاييدي كه نشان از وسعت اين فاجعه داشت. اما اين فاجعه با اين وسعت نه تنها تا بخش خبري ساعت 22 شبكه تهران كمترين بازتاب را در برنامه‌هاي خبري رسانه ملي داشت كه خبرهاي زلزله لابه‌لاي ويژه‌برنامه‌هاي المپيك و شب قدر گم شد و بدون هيچ اشاره‌اي شبكه‌هاي مختلف برنامه‌هاي خود را پيگيري كردند. شب 21 مرداد، شب 23 ماه رمضان بود و همزمان با شب احيا و قطع موزيك. اما نكته اين است كه بعد از پيروزي كشتي‌گيران كارگردانان پخش از ياد نبردند كه آهنگ‌هايي در وصف قهرمانان ملي را به همراه زيرنويسي از تبليغ اسپانسر تيم ايران پخش كنند؛ اما نه مجري‌هاي پخش و نه مجري برنامه ويژه اشاره به وقوع زلزله نكردند. در تماس روزنامه «شرق» با روابط عمومي كل صدا و سيما با ابراز بي‌اطلاعي از اين جريان گفته شد كه اين موضوع به شبكه‌هاي مختلف مربوط است و روابط عمومي نمي‌تواند پاسخ دهد. تنها مرجعي كه به طور خاص مي‌شد پيگيري كرد واحد مركزي خبر بود كه به عنوان مرجع خبري همه انتظار داشتند كه پوشش خبري كاملي از اين زلزله داشته باشد. در اخبار ساعت 22 شبكه سوم سيما كه بعد از بازي رده‌بندي كشتي المپيك پخش شد با اينكه خبر زلزله خبر اول اين بخش خبري بود اما نه‌تنها اشاره‌اي به وسعت حادثه نشد، موضوعي كه پررنگ شده بود حضور مردم شهرهاي اروميه و تبريز در پارك‌ها بود و هيچ اشاره‌اي به تعداد زخمي‌ها و كشته‌شدگان نشد. اخبار مهم تلويزيون در شب 21 مرداد خبرهايي چون خبر تصادف يك كاميون با يك دوچرخه‌سوار در آلمان كه منجر به مرگ يك نفر و زخمي شدن سه نفر ديگر شده بود و واژگون شدن اتوبوس در هند به يك دره و خبر اعتراض چند شهروند آمريكايي به وضعيت اقتصادي و مشكلات مالي در ايتاليا بود. اين در حالي است كه شبكه‌هاي خبري كشورهاي ديگر از جمله الجزيره، سي‌ان‌ان يك بخش از اخبارشان را به اين موضوع و پرداختن به تبعات آن اختصاص داده‌اند. اين موضوعي است كه مسعود ريحاني نماينده سابق اهر نيز در گفت و گو با ايلنا به آن اشاره مي كند و مي گويد : شبكه هاي خارجي بهتر از صدا و سيما در انعكاس اخبار زلزله عمل كردند. سردبير خبر يكي از بخش‌هاي خبري واحد مركزي خبر، به روزنامه «شرق» در اين‌باره، مشخص نبودن آمار جانباختگان حادثه را علت پوشش ندادن اين موضوع در اخبار دانست و اعلام كرد. اما درست در همان زمان خبرگزاري‌هاي داخلي از كشته‌شدن بيش از 200 نفر از هموطنان در شهرستان‌هاي آذربايجان خبر داده و مسوولان اعلام كرده بودند كه اين آمار رو به افزايش است. اين سردبير خبر البته معتقد بود كه تعداد بخش‌هاي خبري در صداوسيما مشخص است و اين وظيفه شبكه خبر بود كه پوشش بيشتري بدهد. اين سردبير خبر كه معتقد بود براي پوشش اخبار حوادثي اينچنيني نبايد عجله كرد، اما معتقد بود كه رسانه ملي در اين زمينه كوتاهي كرده است. عليرضا منادي سفيدان نماينده مردم تبريز در مجلس شوراي اسلامي با اشاره به آزردگي‌خاطر مردم و نمايندگان آنها از نحوه انعكاس اخبار مربوط به زلزله روز گذشته در اهر، هريس و ورزقان گفت كه اين موضوع احساسات عمومي را جريحه‌دار كرده است. او در گفتوگو با ايسنا گفته است: «مردم از انعكاس خبري صداوسيما درخصوص زلزله روز شنبه بسيار گله‌مند بودند و با وجود اينكه ديشب صدها نفر زير آوار بودند، در برنامه‌هاي تلويزيوني و سحرگاهي اشاره‌اي به وقوع اين فاجعه نشد و از مردم خواسته نشد كه در دعاهاي خود، زلزلهزدگان را مدنظر داشته باشند. شبكه‌هاي مختلف صداوسيما پوشش خوبي به اخبار مربوط به زلزله ندادند و اين موضوع مردم را بسيار ناراحت كرده است. به نظر مي‌رسد بايد بيش از اين به وقوع زلزله و كشته و زخمي‌شدن تعدادي از هموطنانمان در اين حادثه توجه مي‌شد.»
به نظر مي‌رسد كه شبكه‌هاي استاني چهار استان درگير زلزله يعني آذربايجان شرقي، غربي، اردبيل و گيلان نيز از اطلاع‌رساني بازماندند. در حالي كه خبرها حاكي از نرسيدن امدادرسانان هلال احمر به برخي از روستاها بود، شبكه استاني اعلام كرد كه امدادرساني به پايان رسيده است. همين‌طور در حالي كه گفته مي‌شود نياز به چادرهاي اسكان قطعي است و قيمت چادر در تبريز به‌شدت رو به افزايش است، شبكه استان آذربايجان شرقي مي‌گويد كه نيازي به اين چادرها نيست. مساله اين است كه جدا از هرگونه اظهارنظري راديو و تلويزيون در ايران دولتي است و از بودجه دولتي اداره مي‌شود و در زمان بروز وقايع مهم بايد به منافع ملي فكر كند. درست است كه پوشش اخبار المپيك و رقابت‌هاي آن اهميت ملي دارد، اما با توجه به اينكه بسياري از مردم دسترسي به اينترنت و خبرهاي خبرگزاري‌ها ندارند تنها راه اطلاع‌رساني و پوشش خبري تلويزيون است و شايد توقع مردم اين بود كه يكي از شبكه‌هاي تلويزيوني با قطع برنامه‌هاي خود اطلاع‌رساني كند.
خبرنگاران اعزامي «شرق» گزارش دادند
زلزلهزدگان چشم به راه امداد
شرق ـ ۲۳ مرداد ۱۳۹۱
فاجعه هنوز به پايان نرسيده است. زمين از لرزش افتاده و تكان‌هاي گاه و بي‌گاه، ديگر زهر زلزله بزرگ را ندارد اما حادثه‌ديدگان آواره هستند و در انتظار كمك. هرچند مسوولان مي‌گويند در تلاشند، اما زلزلهزدگان از نبود امكانات گلايه دارند. در شرايطي كه تعداد تلفات به 300 رسيده و شمار زخميان از 5000 نفر بيشتر شده، پس‌لرزه‌هاي زلزله 2/6 ريشتري آذربايجان شرقي كه حدود ساعت پنج عصر شنبه رخ داد هنوز ادامه دارد. هريس، شهري است در 80كيلومتري تبريز، جايي كه آوار همچون دمل‌هايي چركين در جاي‌جاي شهر ديده مي‌شود. اينجا مردم مضطرب و پريشانند و مي‌گويند امكانات ندارند، امداد كافي نيست و درمان نامناسب است. بيمارستان اصلي هريس، بعد از 25 سال عمليات ساختماني هفته پيش افتتاح شد و اكنون با خاك يكسان شده است، گويي اصلا چنين مكاني احداث نشده بود. حالا به جاي بيمارستان چادر زده‌اند و آنجا شده است بيمارستان صحرايي؛ برخي خانه‌ها و ساختمان‌هاي ديگر هم وضع مشابهي دارند اما اوضاع در روستاهاي اين شهرستان وخيم‌تر است. «سرخه‌گاو»، «باج‌باج»، «چوبان‌لار»، «هيوگ»، «مشيرآباد»، «گويچ»، «تازه‌كن» و «ديبك‌لو» تقريبا صددرصد تخريب شده‌اند. حاجي‌پور – يكي از اعضاي گروه امداد – مي‌گويد: «همان شب اول خودم 12 عضو يك خانواده را از زير آوار بيرون كشيدم، همه‌شان مرده بودند. يكي از آنها زني باردار بود زلزله اول حدود 50 ثانيه طول كشيد و خانه‌ها را سست كرد. زمين‌لرزه دوم خسارت چنداني نداشت اما سومي ويراني به بار آورد. ما از همان ساعت پنج كه زلزله اتفاق افتاد عازم شديم، هرچه هم كه دارو و آمبولانس داشتيم با خودمان آورديم اما ارتباط قطع بود و فقط با بي‌سيم مي‌توانستيم خبر بدهيم بعد هم هوا تاريك و امدادرساني كند شد.»
اهالي اين روستاها هم حضور امدادگران را تاييد مي‌كنند اما صرفا حضورشان را. يكي از ساكنان «سرخه‌لو» مي‌گويد: «امدادگران هلال احمر و سپاه آمدند ولي نتوانستند كمكي بكنند ما خودمان با لودر آوارها را برداشتيم و مردم را بيرون كشيديم.»ساكنان ديگر روستاهاي هريس هم همين حرف را تكرار مي‌كنند آنها در لحظات وحشت و دلهره، خود دست به كار شدند اما ناآشنايي با شيوه امداد و طرز آواربرداري سبب شد برخي حادثه‌ديدگان ديگر شانسي براي ادامه حيات نداشته باشند. روستاي گويج، حالا فقط نامي روي نقشه است. تمامي بناها در آن به غير از يك خانه كه تنها خانه بتوني روستا و متعلق به خانواده‌اي تبريزي است فروريخته‌اند و 36 سکنه آن جان خود را از دست داده‌اند. مردي با پاي شكسته كنار ويرانه‌ها ايستاده و خيره به ناپيدا مي‌گويد: «مشكل ما اين بود كه سقف محكمي بالاي سرمان نداشتيم.» او يكي از دو بازمانده خانواده‌اي 9 نفري است: «اگر كسي به فكر سقف بالاي سر ما بود حالا به اين روز نيفتاده بودم.»حرف‌هاي او را مردي باغدار نيز تاييد مي‌كند: «اين خانه‌ها از خشت، سنگ و الوار است و در زمستان ترك مي‌خورد و طاقت ندارد چه برسد به زلزله‌اي به اين شديدي.»اهالي گويج شنبه شب را در كنار اجساد و آوار، بدون هيچ سرپناهي گذراندند و امدادرساني به آنها در دو روز گذشته به كندي پيش مي‌رفت. يكي از اهالي مي‌گويد: «مشكل اصلي ما دوري تا تبريز است. سه نفر از همسايه‌هاي خودم موقع انتقال به بيمارستان در پنج‌كيلومتري روستا جان خود را از دست دادند اگر راه خوب و شهر نزديك بود اوضاع فرق مي‌كرد.»كسي ديگر به حرف مي‌آيد: «صداي ناله‌ها را از زير آوار مي‌شنيديم اما كاري از دست‌مان بر نمي‌آمد.»فاجعه در ورزقان بيش از هريس نمود دارد. جاده‌هاي منتهي به شهر قلمرو آمبولانس‌ها و لودرها شده است. صداي آژير در گوش مي‌پيچد و تخته‌سنگ‌هاي جدا شده از كوه و زمين شكاف برداشته منظره‌اي تكراري است. تقريبا تمامي روستاهاي اين شهرستان ويران شده‌اند، تلي از خاك و توده‌هايي بي‌شكل از خشت و گل. تقريبا ديگر خانه‌اي باقي نمانده است و آنهايي كه زير آوار بودند يا تا به حال به پزشكي قانوني تحويل داده شده‌اند يا اينكه در گور موقت خود خفته‌اند و خانواده‌هايشان اميدي به نجات آنها ندارند. محمود مظفر، رييس سازمان امداد و نجات جمعيت هلال‌احمر ايران مي‌گويد: «آماري از زير آوارماندگان در دست نيست.» زنده‌ماندگان نيز هنوز با مرگ دست و پنجه نرم مي‌كنند، آواره و سرگردان، داغدار و اندوه‌زده. عده‌اي از آنان شامگاه شنبه مقابل فرمانداري ورزقان جمع شدند تا حرف‌شان را به گوش مسوولان برسانند. «هيچ امكاناتي نداشتيم، نه آب، نه غذا و نه چادر حتي آتش را هم خودمان روشن كرديم.»اين را يكي از روستاييان مي‌گويد.
روستاها همه شبيه به هم شده‌اند. در ورودي‌شان ماموران مستقر هستند، براي حفظ امنيت و داخل روستا. همه جا خاك و آوار است و صداي جيغ و داد و فرياد و گاوها ماع مي‌كشند، نشانه‌اي از اينكه زمين هنوز زيرپا مي‌لغزد و پس‌لرزه‌ها همچنان ادامه دارد. زني از اهالي روستاي «جيغه» كنار ويرانه‌اي ايستاده است، با چهره‌اي مبهوت و ماتم زده، مي‌گويد: «از ديشب كه زلزله شد تا خود صبح از زير خاك‌هاي اين خانه صداي ناله مي‌آمد صداي يك زن بود، كمك مي‌خواست. حالا ديگر صدايي نمي‌آيد فكر كنم مرده است. 27 سال بيشتر نداشت.»
«شيخملو» و «شيخ‌علي ميرزا» نيز مانند «جيغه» ويران شده‌اند و مردم‌اش از كمبود امكانات گلايه دارند. حادثه زماني رخ داد كه مردان در باغ و زمين‌هاي كشاورزي بودند به همين خاطر بيشتر جانباختگان زن و كودك هستند. زمين اگر نيمه شب مي‌لرزيد اكنون آمار تلفات چندين و چند برابر شده بود. حالا هم رقم‌ها مرتب جا به جا مي‌شوند و بالا و بالاتر مي‌روند؛ 300 كشته و پنج‌هزار زخمي، البته فعلا. «مرتضي اكبرپور» معاون آمادگي و مقابله سازمان مديريت بحران كشور خبر داده است كه 537 آبادي و روستا در اين زلزله خسارت ديده‌اند. قد كشيدن فاجعه با توجه به اين تعداد و پراكندگي دور از انتظار نيست. «ددقان» يكي از روستاهايي است كه فاجعه را بيش از ديگر مناطق ديده و احساس كرده است. صددرصد روستا ويران شده و به گفته اهالي 15 نفر جان خود را از دست داده‌اند و سه نفر نيز ناپديد هستند البته آمار رسمي فوت فقط 9 نفر را تاييد مي‌كند. اين روستاي 100 نفري در جنوب غرب ورزقان جاي گرفته و در نزديكي آن با همين مشخصات جغرافيايي روستاي «چاي‌كندي» وجود دارد كه مردم‌اش همگي از زلزله جان به در برده‌اند. مي‌گويند خانه‌هاي ما مقاومت بيشتري دارد براي همين هم تلفات نداشتيم، فقط 25 تا 30 مصدوم و البته اضافه مي‌كنند: «ما هم عزاداريم.»آنها با روستاييان گويچ قوم و خويش‌اند و اكنون رخت سياه آنها را برتن كرده‌اند. ديروز بعدازظهر وقتي زمين غريد آنها سراسيمه و هراسان به سمت گويج راه افتادند تا دست اقوام خود را بگيرند و اگر توانستند كمكي برسانند.
بسياري از مردم روستاهاي ورزقان ويرانه‌ها را رها كرده و دور فرمانداري شهر جمع شده‌اند، به اميد كمكي براي تن زخم‌دارشان و مرهمي بر جان خسته و روح داغدارشان. در فرمانداري ستاد بحران تشكيل شده است، فرشي
12 متري و لاكي رنگ، زيردرختي صنوبر، مركز اين ستاد است. مسوولان مي‌آيند، مي‌نشينند، بحث مي‌كنند، نظر مي‌دهند و… مردم دور اين فرش ماتم زده و افسرده چشم به دست‌ها و دهان‌ها دارند. «رشت‌وند» معاون فرماندار ورزقان مي‌گويد: «امكانات كم است خيلي كم به استانداري اطلاع داده‌ايم پتو، چادر و غذا مي‌خواهيم.»
«از ظهر يكشنبه گذشته، امكانات چرا تا به حال نرسيده است؟» رشت‌وند سوال را اين‌طور جواب مي‌دهد: «اول كار نمي‌توانستيم خسارت را برآورد كنيم بعد از اينكه اين كار انجام شد درخواست كمك كرديم به هر حال زودتر نمي‌شد اول بايد آواربرداري را شروع مي‌كرديم.»فرماندار تبريز نيز كه از «فرش‌نشينان» است مي‌گويد: «اول بايد زنده‌ها را پيدا و بعد امدادرساني به بقيه را شروع مي‌كرديم براي همين هم كار طول كشيد.» احمد عليرضا، استاندار آذربايجان شرقي نيز اولويت‌هاي امدادرساني را چنين تشريح كرده است: اولين اولويت ما اين بود كه گرفتارشدگان را از زير آوار نجات دهيم كه آخرين نفر آنها صبح ديروز از زير آوار نجات يافت. مرحله بعدي عمليات ما به سمت تغذيه و اسكان موقت و آواربرداري پيش مي‌رود و امروز با حضور نمايندگان دولت براي تامين امكانات لازم و كمك‌هاي تجهيزاتي تصميم‌گيري مي‌شود و اميدواريم در زمان باقيمانده تا فصل سرد سال بتوان نسبت به اسكان پايدار زلزلهزدگان اقدامات لازم را انجام داد.
يوسفي- نماينده ورزقان -هم در فرش لاكي‌رنگ جايي براي خودش دارد. او گلايه دارد: «ما تنها مانده‌ايم. يك ذره امكانات داده‌اند براي اينهمه آدم كه كس‌و‌كار‌شان را از دست داده‌اند و خانه و زندگي‌شان را. آنها گرسنه هستند و غذا مي‌خواهند. وزيركشور و بهداشت به محل آمده‌اند اما گشت هوايي مي‌زنند، هنوز كسي سراغ ما نيامده تا ببيند چه مشكلاتي داريم. اگر وضع همين‌طور پيش برود آسيب بيشتر مي‌شود.»
بعضي‌ها كه كمتر خسارت ديده‌اند يا از مناطق امن خودشان را رسانده‌اند سعي مي‌كنند حادثه‌ديدگان را دلداري بدهند آنها همين‌كه خط‌ها راه مي‌دهد با بستگان‌شان تماس مي‌گيرند. متن مكالمه غالبا اين است: «نان بياوريد، غذا.»اما در تهران در فاصله 714كيلومتري فرش لاكي‌رنگ، خبرها اميدواركننده است و زندگي مي‌رود كه شيرين بشود. «محمود مظفر» رييس سازمان امداد و نجات جمعيت هلال احمر در گفتوگو با «فارس» از بازگشت آرامش نسبي به مناطق زلزله‌زده خبر داده است: «با توجه به شدت حادثه 92 تيم امدادي شامل 863 امدادگر در منطقه حضور دارند. 71 دستگاه آمبولانس و 40 دستگاه خودروي عملياتي وظيفه پوشش امدادگران را بر عهده دارند. شب اول در ميان زلزلهزدگان اهر، 4329 تخته چادر و 9147 تخته پتو، 17هزار و 528 قوطي كنسرو و تن‌ماهي و همچنين 1594 چراغ والور توزيع شد.»برخي نیز گفته‌اند امدادرساني به پايان رسيده است.
سرهنگ محسن مهرايي، رييس پليس ترافيك شهري نيز مي‌گويد: «پس از وقوع زلزله در آذربايجان شرقي پليس راهور به آماده‌باش كامل درآمد و هم‌اكنون پوشش ويژه ترافيكي براي محورهاي منتهي به بيمارستان‌هاي مناطق زلزله‌زده در نظر گرفته شده است.»
مسوولان مي‌گويند هرآنچه در توان دارند گذاشته‌اند و مي‌گذارند اما زلزلهزدگان مي‌گويند كافي نيست. دكتر حسن امامي- معاون وزير بهداشت – كه رهسپار تبريز شده است تا اوضاع را از نزديك زيرنظر داشته باشد مي‌گويد: «از شامگاه شنبه 77 دستگاه آمبولانس و 20 تيم امدادي از وزارت بهداشت ارسال شد و با توجه به نبود مراكز بيمارستاني در مناطق اصلي زلزله سعي كرديم با همكاري دانشگاه امام رضا (ع) تبريز در اين مناطق بيمارستان صحرايي راه بيندازيم و در دو منطقه اهر و ورزقان اين كار را انجام داديم.» او همچنين از تخريب بيمارستان‌هاي اهر و هريس خبر داده و اضافه كرده است: «به علت قطع آب آشاميدني احتمال بروز بيماري وجود دارد.»
اميد بسياري از حادثه‌ديدگان اكنون به تبريز است، به دليل تمركز امكانات اما خود تبريزيان نمي‌دانند به چه اميد ببندند. آنها خسارت نديده‌اند و تلفات نداده‌اند اما سايه وحشت هنوز از سرشان برچيده نشده است. ديروز بانك‌ها باز بود و اداره‌ها فعال اما از ديگر ساكنان شهر كمتر كسي پيدا مي‌شد كه پايبند خانه باشد، بيشتر مردم به پارك‌ها رفته يا در ميدان‌هاي بزرگ جمع شده بودند، در چادر يا زير سايه درختان. علي اميري مهندس نفت و از ساكنان تبريز، مي‌گويد: «پس‌لرزه‌ها آنقدر زياد بود كه امان‌مان را بريد و با خانواده به پارك آمديم. شنبه بعد از زلزله مي‌خواستيم از تبريز برويم اما ترافيك در راه‌هاي خروجي شهر سنگين بود و نتوانستيم. براي همين هم به پارك آمديم. شنبه شب خيلي از مردم، خودجوش تعداد زيادي پتو و چادر براي زلزلهزدگان فرستادند.»
محمدي، زني خانه‌دار است. او مي‌گويد: «با سومين پس‌لرزه شيشه‌هاي خانه‌مان شكست و دست پسرم آسيب ديد. او را به بيمارستان دانشگاه امام رضا (ع) برديم اما كاري برايمان نكردند. ما ديگر نمي‌توانستيم در خانه بمانيم براي همين هم به پارك آمديم.»
ابوالفضل عمادي، يكي ديگر از ساكنان تبريز انتقاد دارد: «قيمت چادر و كيسه‌خواب از بعد از زلزله يك باره‌گران شد. ما اول نمي‌خواستيم چادر بخريم اما شنبه شب باد شديدي مي‌وزيد براي همين ناچار شديم؛ يك چادر شش تا هشت نفري بخریم با قيمت نجومي 90 تا 120هزار تومان.» نابساماني در بحران اتفاق غيرمنتظره‌اي نيست اما مسوولان همگي مي‌گويند در تلاش هستند. سردار مسعود خرم‌نيا، فرمانده انتظامي استان آذربايجان شرقي مي‌گويد: «امنيت كامل در محورهاي مواصلاتي و مناطق زلزله‌زده و مركز استان برقرار است. نيروهاي ستادي استان و شهرستان‌هاي معين به محض وقوع زلزله به مناطق زلزله‌زده اعزام و اكيپ‌هاي انتظامي و پليس راه براي روان‌سازي ترافيك و پوشش امنيتي در مسير و مناطق زلزله‌زده مستقر شدند و امنيت كامل در محورهاي مواصلاتي و مناطق زلزله‌زده و مركز استان برقرار است.»سازمان هلال احمر و ستاد حوادث غيرمترقبه نيز از ارسال حجم زيادي اقلام اساسي به مناطق زلزله‌زده و اسکان 36هزار آسیب‌دیده خبر داده‌اند و عمليات امداد همچنان ادامه دارد. استاندار آذربايجان شرقي نيز به مردم مناطق زلزله‌زده توصيه كرده است صبر و شكيبايي پيشه كنند و مطمئن باشند مسوولان تا آخرين لحظه برای حل تمامي مشكلات آنها در كنارشان خواهند بود. شماره حساب 99999 هلال احمر نيز آماده دريافت كمك‌هاي مردمي است. ضمن اینکه هلال‌احمر کمک‌های بین المللی را قبول نکرد.
تلفات زلزله شديد آذربايجان
جان باختگان حادثه بين 230 تا 300 نفر اعلام شدند
در استان آذربايجان شرقي دو روز عزاي عمومي اعلام شد
پس لرزه‌ها در شمال غرب كشور ادامه دارند
صدها کشته و زخمی در زلزله آذربایجان
دنیای اقتصاد-شرق ـ ۲۳ مرداد ۱۳۹۱ـ در شرايطي كه استان‌هاي غربي كشور همچنان درگير پس لرزه‌هاي زلزله عصر شنبه آذربايجان شرقي‌اند، وزير كشور با حضور در مناطق آسيب ديده از اسکان موقت و تامین آذوقه آسیب‌دیدگان اين حادثه خبر داد. در اين حال تا لحظه تنظيم اين خبر آمار قطعي قربانيان اين حادثه مشخص نشده؛ اما فرماندار شهرستان اهر از جان باختن نزدیک به 300 تن ازمردم اهر، ورزقان و هریس خبر داد.
پيش از اين منابع خبري به نقل از مسوولان استان، قربانيان دو زلزله 6 و 2/6 ريشتري آذربايجان شرقي را بين 227 تا 230 تن عنوان كرده بودند. در اين حال قائم مقام سازمان جمعيت هلال احمر كشور از افزايش شمار مجروحان زلزله آذربايجان شرقي به 2600 تن خبر داد. اما در اين باره واحد مركزي خبر گزارش داد كه استاندار آذربایجان شرقی، آمار کشته‌شدگان اين زمین‌لرزه را 230 تن اعلام کرده و گفته است: هزار و 380 نفر مصدوم شدند. رضا صديقي، فرماندار اهر نيز در گفتوگو با فارس، كشته‌شدگان را نزديك به 300 تن و مجروحان را بيش از دو هزار نفر عنوان كرد.
با اين وجود، پيش بيني‌ها از احتمال افزايش شمار قربانيان زلزله غرب كشور حكايت دارند؛ به خصوص آنكه تعدادي از مجروحان نيز پس از اعزام به بيمارستان جان خود را از دست داده‌اند. به گفته خليل ساعي، مدیرکل ستاد بحران استان آذربایجان شرقی با تلاش امدادگران و نیروهای امدادی حاضر در منطقه ۹۸ درصد افراد زنده، از زیر آوار خارج شده‌اند. علاوه بر اين برخي مسوولان استاني تاكيد داشته اند كه آمار روشني از افرادي كه در زيرآوار باقي مانده‌اند وجود ندارد، اما بیگی استاندار آذربايجان شرقي در آخرين اظهارنظرش در اين رابطه عنوان كرد: در هیچ روستایی زیر آوار مانده نداریم و در زمان حاضر اقلام و امکانات مورد نیاز در حال توزیع است.
گذشته از اين، وي در جلسه ستاد مدیریت بحران اين استان در توضيح شرايط به وجود آمده تصريح كرد: این زمین لرزه با بزرگی 2/6 ریشتر در دو کانون روی داد که در شهرستان هریس 125 نفر کشته و 280 نفر مصدوم شدند. وی ادامه داد: در شهرستان اهر نیز 40 نفر کشته و 500 نفر مصدوم شدند.
بيگي افزود: در شهرستان ورزقان نیز 65 نفر از هموطنان ما کشته و 600 نفر مصدوم شدند. او خاطرنشان کرد: تا ساعت 9 صبح ديروز 83 پس‌لرزه با قدرت بیش از 3 ریشتر روی داده است. علاوه بر اهر و ورزقان، شهرهای تبریز، مرند، بستان آباد، صومعه سرا، اردبیل، بوکان، آستارا، خوی، سلماس، پارس آباد مغان، شبستر، مشکین شهر، سلماس، رشت، مهاباد، بناب، ارومیه، ممقان،هادیشهر، بوکان، مراغه، میانه و میاندوآب اين پس لرزه‌ها را احساس كرده‌اند.
12 روستای ورزقان به طور کامل تخریب شد
عضو شورای عالی استان‌ها در آذربایجان شرقی از تخریب 12 روستای ورزقان خبر داد. مرتضی شهبازیان در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان (وابسته به صداوسیما) با بیان این مطلب افزود: شهرستانهای اهر، ورزقان و هریس 537 روستا دارد که از این تعداد 110 روستا آسیب دیده است. وي اظهار کرد: بیش از 50 درصد اماکن روستایی این مناطق کم دوام و بی‌دوام بوده و این درحالی است که 80 درصد این بناها تخریب شده‌اند. شهبازيان خاطر نشان کرد: 250 روستای این سه شهرستان بین 30 تا 100 درصد آسیب دیده‌اند.
همچنين محمود مظفر، رييس سازمان امداد و نجات جمعيت هلال‌احمر ايران از ورود خسارت به 133 روستاي زلزله‌زده خبر داد و به ايسنا گفت: 16 هزار تن آسيب‌ديده اسكان اضطراري شدند.
نجار: بازسازي از امروز آغاز مي‌شود
در اين بين وزير كشور كه به عنوان اولين عضو هيات دولت صبح روز گذشته با حضور در آذربايجان شرقي و ديدار از مناطق زلزله زده، گفت: مکان‌های ویران شده به صورت مقاوم و مستحکم بنا می‌شوند.
مصطفي محمد نجار با بيان اينكه با سازماندهي دولت و مسوولان امكانات مورد نياز فراهم است، اضافه كرد: كمبودي در مناطق زلزله‌زده وجود ندارد. وي همچنين اعلام كرد: با تاكيد رييس جمهور مقرر شده بودجه اضافه‌تري براي بازسازي مناطق زلزله زده درنظر گرفته شود و با توجه به اينكه برخي از نقاط حادثه ديده برف‌گير بوده و فصل سرما هم نزديك است، كاربازسازي از امروز آغاز خواهد شد. به گفته وزير كشور در شرايط فعلي خواسته عمده ريیس‌جمهور آغاز بازسازی مناطق زلزله زده است. وي در ادامه اظهار کرد: در همین راستا معاون اول ريیس‌جمهور و وزیر اقتصاد و دارایی برای ارزیابی خسارات از نزدیک و انجام اقدامات لازم برای تخصیص اعتبارات به مناطق زلزله‌زده اعزام می‌شوند.
تبريز برق دارد
علاوه بر اينها نماینده تبریز در مجلس با اشاره به انتشار برخی اخبار در خصوص قطع برق در بیشتر نقاط تبریز گفت: بیشتر نقاط تبریز هم اکنون برق دارد و وضعیت این شهر کاملا عادی است. محمد اسماعیل سعیدی با اشاره به وقوع زلزله در استان آذربایجان شرقی گفت: بنده در شهر تبریز هستم و این شهر هیچ‌گونه مشکل خاصی در ارتباط با زلزله ندارد. وی گفت: همه فروشگاه‌های تبریز باز است و کلیه چراغ‌های راهنمایی و رانندگی به طور طبیعی کار می‌کنند. در همين حال مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی استان آذربایجان شرقی از اعزام روحانیون به مناطق زلزله زده خبر داد. حجت الاسلام حمید عظیمی اعلام کرد: روحانیون علاوه بر اینکه به مردم در خصوص تدفین و اقامه نماز میت کمک می‌کنند می‌توانند نقش موثری در تغذیه روحی مردم زلزله زده داشته باشند.
درخواست اهدای خون
در همین حال، سازمان انتقال خون آذربایجان شرقی با انتشار اطلاعیه‌ای از عموم هموطنان شریف، مومن و ایثارگر خواست تا با اهدای خون خود به یاری زلزلهزدگان آذربایجان شرقی بشتابند.
دو روز عزای عمومی
پس از وقوع زلزله در بخشي از مناطق شمال غرب كشور آیت‌الله محسن مجتهد شبستری، نماینده ولی فقیه و احمد علیرضابیگی، استاندار آذربایجان‌شرقی با صدور پيام مشتركي دو روز عزای عمومی در اين استان اعلام کردند.
پيش از اين نيز هیات دولت در پیامی ضمن تسلیت کشته و زخمی شدن شماری از مردم آذربايجان شرقي از ستادهای حوادث غیر مترقبه و دیگر نهادهای مسوول در استان خواست پشتیبانی‌هاي لازم را از مردم مناطق زلزله زده به عمل آورند. ريیس مجلس، رييس قوه‌قضائيه و رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز در پيام‌هاي جداگانه‌اي ضمن ابراز همدردي با خانواده‌هاي آسيب ديده و بازماندگان زلزله غرب كشور خواستار همكاري‌هاي مردمي و تلاش نهادهاي مسوول به منظور تسريع روند امدادرساني در اين مناطق شدند.
اگر زلزله صبح اتفاق مي‌افتاد…
در اين حال پدر علم زلزله‌شناسی ايران گفت: در هیچ جای دنیا زلزله ۶ ریشتری کشته نمی‌دهد و در نهایت حداکثر در چنین زلزله‌ای باید ۱۰ نفر زخمی می‌شد. پروفسور بهرام عکاشه در گفتوگو با ایلنا با بیان اینکه خوشبختانه زلزله آذربایجان شرقی ساعت ۱۷ اتفاق افتاد، اظهار کرد: اگر این زلزله ساعت ۵ صبح رخ می‌داد همانند زلزله بم چندین هزار کشته بر جای می‌گذاشت. عكاشه در ادامه بر اين موضوع تاكيد كرد كه پس لرزه‌های زلزله اخير در آذربايجان شرقي همچنان ۲ تا ۶ ماه ادامه خواهد داشت.
همدردي مقامات خارجي با حادثه‌ديدگان
در پي وقوع زلزله در شمال غرب كشورمان و كشته و زخمي شدن تعدادي از هموطنانمان وزير امور خارجه تركيه و مسوولان امارات با حادثه‌ديدگان، اعلام همدردي كردند. به گزارش ايسنا، احمد داوود اوغلو در تماس تلفني با وزير امور خارجه كشورمان ضمن اعلام تسليت به بازماندگان زلزله شمال غرب كشورمان آمادگي كشور تركيه را براي ارسال هر نوع كمك در اين خصوص اعلام كرد. همچنين مسوولان امارات با ابراز تاسف از حادثه زلزله و اعلام همدردي با خانواده‌هاي آسيب ديده آمادگي خود را براي ارسال كمك‌هاي انساني اظهار داشتند. پادشاه بحرين، پادشاه عمان، رييس‌جمهور آذربايجان و پاپ بنديكت شانزدهم، رهبر كاتوليك‌هاي جهان نيز در پيام‌هايي اين ضايعه را به ملت ايران تسليت گفتند
گزارش خبرنگار و عكاس اعزامي تهران امروز از مناطق زلزله زده
ايران در سوگ آذربايجان
شايد اگر اين زلزله در نيمه شب يا در فصلي ديگر رخ مي‌داد، فاجعه دو چندان مي‌شد. اما گله‌هايي نيز وجود دارد. الله‌وردي دهقاني، نماينده ورزقان مي‌گويد: «از آنجا كه بسياري از مسئولان ما پروازي هستند، نتوانستند خود را به موقع به مناطق زلزله زده برسانند»
گروه اجتماعي – مريم نظري: شنبه شب سياه‌ترين شب زندگي «ورزقاني ها» بود. مردمي كه زلزله خانه‌هايشان را ويران كرده بود، زخمي و سرما زده و داغ ديده، يا به كفن و دفن كشته‌شدگان حادثه مشغول بودند و يا تا صبح همنواي فريادهاي كمكي بودند كه عزيزان‌شان از زير آوار سر مي‌دادند. به گفته الله‌وردي دهقاني، نماينده مردم ورزقان در مجلس كه در محل فرمانداري ورزقان حاضر بود: «مسئولان دولتي از جمله وزير بهداشت و وزير كشور كه براي بررسي اوضاع از تهران به ورزقان آمده بودند سوار بر هلي كوپترها شهر را تماشا مي‌كنند، اين در حالي است كه مديريت ضعيف ستاد بحران در اين شهر مورد انتقاد است.»
روز شنبه زلزله‌اي به مقياس 2/6 دهم در مقياس ريشتر به مركزيت اهر و ورزقان، آذربايجان شرقي را لرزاند و مردم را در سراسر استان خيابان خواب كرد. گفته مي‌شود كه از 164 روستاي ورزقان حدود 20 روستا به طور كامل ويران شده يا آسيب جدي ديده‌اند. اين درحالي است كه دهقاني ميزان خسارت وارده به شهر ورزقان را 60 درصد اعلام مي‌كند.
به گزارش تهران امروز، در فرمانداري ورزقان نه اثري از فرماندار «پروازي» اين شهر ديده مي‌شود و نه ساير مسئولان دولتي. مردمي كه خانه‌هايشان بر اثر زلزله به طور كامل تخريب شده جلوي فرمانداري تجمع كرده و از نحوه امداد رساني گله مند هستند. آنها درخواست چادر، آب و غذا دارند. چند كيلومتر آن طرف‌تر اما خانه‌هاي ويران شده و چشمان گريان مردان و ضجه‌هاي زنان بيداد مي‌كند.
امدادگران مي‌گويند، شانس با مردم آذربايجان يار بوده، چرا كه اين فصل، زمان كشاورزي است و بيشتر مردم در ساعتي كه زلزله رخ داد در خانه نبوده‌اند، شايد اگر اين زلزله در نيمه شب يا در فصلي ديگر رخ مي‌داد، فاجعه دو چندان مي‌شد. اما گله‌هايي نيز وجود دارد. الله‌وردي دهقاني، نماينده مردم ورزقان در مجلس مي‌گويد: «از آنجا كه بسياري از مسئولان ما پروازي هستند و بومي محسوب نمي‌شوند، نتوانستند خود را به‌موقع به مناطق زلزله زده برسانند. در نخستين شب پس از زلزله، مردم خود، يكديگر را از زير آوار بيرون كشيدند و بسياري از بستگان آنها برايشان آب و غذا تهيه كردند. متاسفانه به علت بسته شدن راه‌هاي ارتباطي، زماني نيروهاي امداد از ساير شهرها به مناطق زلزله زده رسيده و ساماندهي و بسيج شدند كه بسياري از كارها انجام شده بود.» به همين دليل آمارهاي متفاوتي از ميزان كشته شدگان و زخمي‌ها ارائه شد حتي تا ساعت‌ها پس از وقوع زلزله آماري از تلفات و خسارات ارائه نشد و همين امر به مردم آسيب زد.
ساخت و سازهاي بدون نظارت
«شيخملو» از آن روستاهايي است كه كاملا تخريب شده است. پا كه به روستا بگذاري آوار است و ديوارهاي كاهگلي فروريخته. پيرمردي كه دست و پاهايش زخم برداشته، تا غريبه‌ها را مي‌بيند انگار داغ دلش تازه مي‌شود. خانه‌اش را با انگشت نشان‌مان مي‌دهد كه جز سنگ و خاك از آن چيزي نمانده است. آن طرف‌تر كنار گورستان روستا عزاداري مردان و زنان توجه هر تازه واردي را به خود جلب مي‌كند.
مردي كه روي سنگي نشسته و اشك مي‌ريزد به خبرنگار تهران امروز مي‌گويد: «زخمي‌ها را خودمان از زير آوار بيرون كشيديم. امدادگرها آمدند اما خيلي دير آمدند.» مرد اشك‌هايش را پاك مي‌كند و ادامه مي‌دهد: «مسئولان مقصر صد در صد اين رخداد هستند. خيلي از اهالي اينجا تا به حال به شهر نرفته‌اند. حتي بلد نيستند براي يارانه‌هايشان ثبت‌نام كنند. در تمام اين سالها هيچ وقت مسئولي حتي در سطح فرماندار هم به اينجا نيامد تا از مردم بپرسد چه مشكلاتي داريد. آنها روزي دو ساعت بيشتر آب ندارند. خانه‌هاي اين روستاييان هيچ كدام پروانه ساخت ندارد و عملا هيچ نظارتي بر اين ساخت و سازها انجام نمي‌شود. خب ، وقت آمدن چنين زلزله‌اي چه توقعي مي‌توانيد از اين سازه‌ها داشته باشيد؟»
كاش شنبه نمي‌رسيد
در «جيغه» روستايي در اطراف «هريس» اما صداي عزاداران به گوش نمي‌رسد. به جاي آن صداي گاوهاست كه همه روستا را پر كرده، روستاييان مي‌گويند گاوها، گوساله‌هايشان را گم كرده‌اند و گرسنه‌اند و پيش از رسيدن زمان پس لرزه‌ها به همه هشدار مي‌دهند. زني 27 ساله هنوز زير آوار مانده است. همسايه‌هاي زن مي‌گويند تا صبح صداي فريادهاي التماس آميزش به گوش مي‌رسيده اما امدادگرها با تاريك شدن هوا ديگر نمي‌توانستند به فعاليت خودشان ادامه دهند. آنها ما را هم از فعاليت منع كردند چون ممكن بود آوار بريزد و ما هم در زير آن دفن شويم. تپه‌هاي خاكي را كه تا همين چند روز پيش خانه بوده‌اند را تنها مي‌توان از رختخوابهاي رنگي ميان آن، قاب سبز يا آبي پنجره‌ها، يخچال يا تلويزيوني كه در ميان آوار واژگون شده‌اند، شناخت. هنوز روي دري كه روزي بر پاشنه مي‌چرخيده و حالا كنار كوچه افتاده نوشته است: «راي ما فلاح»؛ نماينده مجلسي كه به گفته روستاييان تا زمان نوشتن گزارش هنوز به آنها سر نزده است. خانواده‌اي به كمك يكديگر يك دار قالي را از ميان آوار بيرون مي‌كشند، نگاه فاطمه 21 ساله عروس اين خانواده چنان چله دار را دنبال مي‌كند كه انگار عزيزي را از زير آوار بيرون مي‌آورند. او به تهران امروز مي‌گويد: «سه ماه هر روز از 7 صبح تا 5 بعد از ظهر به همراه خواهر شوهرم، اكرم پاي اين دار نشسته‌ايم تا بتوانيم با فروش اين قالي درآمدي داشته باشيم اما نتيجه همه زحماتمان هدر رفت.» مردي كه كنار جاده ايستاده يك دستش را به كمرش گرفته و دست ديگرش را جلوي صورتش و براي مرگ پسر 6 ساله‌اش گريه مي‌كند و همسرش كه با حال وخيم در بيمارستان بستري شده است. او در زمان زلزله به تبريز رفته بود. مرد هر لحظه دلش مي‌خواهد زمان به عقب برگردد و از همسر و پسرش جدا نشود. «جيغه» يك دنيا درد است و يك دنيا اندوه. چشمان جواناني كه در ميان خرابه‌هاي خانه‌هايشان به دنبال لنگه كفشي براي خواهر كوچك‌تر خود مي‌گردند پر از حسرت است. اين روستاي 350 خانواري 6 كشته داده است و 6 زخمي كه وضعيت وخيمي دارند. اما در روستاهاي ديگر نيز وضعيت مشابه برقرار است.
مهمان نوازي زلزله زدگان
روستاي «ميرزا علي كندي» از توابع ورزقان است. اينجا ديگر روستا نيست، خرابه‌اي است در كنار گورستاني بزرگ. اينجا تا چشم كار مي‌كند مردان و زنان سياه پوشند و دختراني كه صورتهايشان را مي‌خراشند. يكي در ضجه‌ها مادر را صدا مي‌زند و ديگري پدرش را. با اين همه وقت ديدن غريبه‌هاي مسافر به آنها خوشامد مي‌گويند و با آبي كه تانكر برايشان آورده از آنها پذيرايي مي‌كنند. مردم اين روستا تمام طول نخستين شب پس از زلزله را به كفن و دفن كشته شدگان مشغول بودند. خورشيد وسط آسمان رسيده است. چند نفر از مسئولان محلي در فرمانداري ورزقان جمع شده‌اند تا تشكيل جلسه بدهند. يك كاميون چادر جلوي در فرمانداري مي‌رسد مردمي كه شب گذشته طعم خوابيدن در سرما را چشيده‌اند به سوي كاميون مي‌دوند و هر يك چادري بر مي‌دارند. از نيروهاي امداد هم براي برقراري نظم كاري ساخته نيست. روي جعبه چادرها نوشته شده است: «حفظ خونسردي نخستين اقدام در زمان حوادث و سوانح است»و جمله‌هاي الله‌وردي دهقاني، نماينده مردم ورزقان در مجلس در ذهنم تكرار مي‌شود: «مردمي كه به دليل ضعف مديريت آب و غذا ندارند،براي به دست آوردن آب و غذا غرورشان را زير پا مي‌گذارند.» بيمارستان صحرايي ورزقان مملو از مجروحاني است كه براي مداواي اوليه به اين محل آورده شده‌اند. دكتر مقيم بيمارستان صحرايي كه از شب گذشته به اين محل اعزام شده اگر چه از كافي بودن تجهيزات بيمارستان صحبت مي‌كند اما از كمبود دارو گلايه مند است و از مسئولا مي‌خواهد تا داروهاي مورد نياز بيمارستان صحرايي را در اولين فرصت به دستشان برسانند.
سخنگوی وزارت نفت از تدابیر زلزله تهران می‌گوید
آب، برق، گاز، چالش زلزلهزدگان آذری
استاندار:800میلیاردتومان زیان دیدیم
سخنگوی وزارت نفت ازتدابیر زلزله تهران می‌گوید
پمپ بنزین‌های تبریز شلوغ است
رضا زندی: مردم كمك مي‌خواهند. زلزلهزدگان اهر، ورزقان و هريس به غذا، آب و چادر نياز دارند. «كمك‌هايي رسيده است اما چادر كافي وجود ندارد.» اين‌را نماينده اهر و هريس در مجلس به «شرق» مي‌گويد. عباس فلاح‌باباجان با اشاره به اينكه برخي روستاها تا صددرصد تخريب شده‌اند مي‌افزايد: «هريس و اهر مشكل آب و برق ندارند، خطوط تلفن هم وصل است. اما در برخي مناطق به خاطر پيشگيري از آسيب‌هاي بعدي گاز را قطع كرده‌اند.»
مناطق زلزله‌زده در خصوص تامين بنزين براي وسايل نقليه امدادرسان و تامين نفت گاز براي نيازهاي ضروري مردم چه وضعيتي دارند؟
درباره تامين نفت، گاز و مايحتاج بنزين مشكل خاصي نيست. وزير كشور هم در اينجا حضور داشتند.
گفت‌وگوي «شرق» با استاندار آذربايجان‌شرقي
زلزله 2/6 ريشتري بيشتر به روستاهاي اطراف سه شهرستان اهر، ورزقان و هريس آسيب رسانده است. استاندار آذربايجان شرقي ديروز عصر در گفتوگو با «شرق» اعلام كرد: «گام دوم اقدامات‌مان را آغاز كرده‌ايم، در اين منطقه 580 روستا وجود دارد كه 50درصد اين روستاها بيش از 40 درصد تخريب شده‌اند.»
آقاي استاندار، رقم دقيق كشته‌شدگان و مجروحان حادثه چند نفر است. برخي اخبار تا 250 كشته و دو هزار زخمي را اعلام كرده‌اند. وضعيت انتقال مجروحان در حال حاضر چگونه است؟
«عمليات اوليه نجات پايان يافته است. تا ساعت شش صبح امروز، آخرين افراد را از زير آوار خارج كرده‌ايم. مجروحان را هم به سرعت به تبريز و شهرهاي ديگر، انتقال داديم. آخرين رقم كشته‌شدگان 237 نفر و تعداد مجروحان هم 1700 نفر است.» عليرضا بيگي با اشاره به عدم بروز مشكل در شبكه‌هاي آب، برق و گاز در اهر، هريس و ورزقان مي‌گويد: «وزيران مسكن و شهرسازي و اقتصاد و دارايي قرار است امروز به استان بيايند تا روند بازسازي پايدار دنبال شود.» استاندار آذربايجان شرقي، وجود مشكل در ارتباط با برخي نقاط زلزله‌زده را تاييد مي‌كند: «در بيشتر نقاط مشكل برقراري تماس تلفني نداريم. اما در برخي نقاط دكل‌ها آسيب ديده‌اند.»
مهم‌ترين مشكل مردم در مناطق زلزله‌زده در حال حاضر چيست؟ مردم بيشتر به چه اقلامي نياز دارند؟
مهم‌ترين مشكل در حال حاضر، توزيع چادر در بين مردم و توزيع اقلام غذايي و امكانات اوليه بين آنهاست.
آقاي استاندار، خسارت مالي زلزله در مراحل اوليه چقدر برآورد شده است؟
«تعيين خسارت ناشي از زلزله نيازمند يك كار كارشناسي است. اما برآورد اوليه نشان مي‌دهد زلزله حدود 800 ميليارد تومان خسارت مالي وارد كرده است.» عليرضا بيگي، استاندار آذربايجان شرقي، درباره تامين آب شرب مردم زلزله‌زده به شرق مي‌گويد: «آبرساني با تانكر در حال انجام است.» وي از استان‌هاي همجوار به‌دليل ارسال اقلام مورد نياز و كمك به زلزلهزدگان تشكر مي‌كند. منصور حقيقت‌پور، نماينده اردبيل، در مجلس شوراي اسلامي هم در گفتوگو با «شرق» مي‌گويد: «استان اردبيل به‌عنوان استان معين آذربايجان شرقي بلافاصله بعداز زلزله وارد فاز كمك‌رساني در حوزه‌هاي بهداشت و درمان و هلال‌احمر شد.» وي وجود هرگونه مشكلي در زمينه قطعي برق، گاز و آب در اردبيل و شهرهاي اطراف را رد مي‌كند.
گفت‌وگوي «شرق» با مردم منطقه: در پارك‌ها هستيم
«شرق» ديروز در تماس‌هاي تصادفي تلاش كرد تا وضعيت مردم زلزله‌زده را از زبان آنان جويا شود. «اصغر ن» دانشجوي رشته روانشناسي در شهرستان اهر است. وي عصر ديروز در گفت‌وگوي تلفني با شرق گفت: «مردم الان در پارك‌ها هستند. شبكه برق مشكل ندارد. پمپ‌‌بنزين‌ها كار مي‌كنند. بافت‌هايي از شهر كه قديمي بود دچار مشكل شده‌اند. بيشتر تخريب‌ها در روستاهاي اطراف شهرستان است. در شهرستان اهر وضعيت سخت نيست. مشكلات بيشتر در روستاهاست.»
وقتي زلزله آمد شما كجا بوديد؟ مردم چه كردند؟
ما در اهر بوديم. زمين دوبار خيلي شديد لرزيد مردم ديشب در پارك‌ها بودند.
گاز، آب، برق و پمپ بنزين‌ها در اهر و هريس فعال است؟
«بله، از اين جهات مشكل خاصي وجود ندارد.» «زين‌العابدين- ت» كه ساكن تبريز است نيز، شرايط اين شهر را عادي مي‌داند و به شرق مي‌گويد: «برخي از مردم در تبريز درون پارك‌ها، چادر زده‌اند.»
جايگاه‌هاي تبريز شلوغ است
سخنگوي ستاد بحران شركت پخش فرآورده‌هاي نفتي منطقه آذربايجان شرقي از آمادگي اين شركت براي تامين سوخت مورد نياز مناطق زلزله‌زده خبر داده است. علي‌اصغر نورانفر به شبكه اطلاع‌رساني وزارت نفت گفته است: «اكيپ‌هاي فني، مهندسي، ايمني شركت پخش به مناطق زلزله‌زده اعزام شده و كار سوخت‌رساني به مردم زلزله‌زده و خودروهاي امدادي در حال انجام است و مشكلي از لحاظ تامين سوخت در منطقه وجود ندارد.» به گفته نورانفر، تمام جاده‌هاي منتهي به مركز زلزله در شهرستان ورزقان، كاملا باز شده و نفتكش‌هاي سوخت‌رسان در حال اعزام به منطقه هستند: «نفت سفيد، نفت‌گاز و گاز مايع به مناطق زلزله‌زده ارسال شده است و اكيپ‌هاي شركت پخش آمادگي دارند تا در صورت نياز، نسبت به سوخت‌رساني به اين مناطق اقدام كنند.» سخنگوي ستاد بحران شركت پخش فرآورده‌هاي نفتي آذربايجان شرقي تاكيد مي‌كند كه هيچ جايگاهي در منطقه آسيب نديده است: «جايگاه‌هاي عرضه سوخت در شهر تبريز با شلوغي و ترافيك مواجه شده است چراكه مردم به دليل تردد و خارج شدن از مناطق زلزله‌زده به سوخت بيشتري احتياج دارند.»
تانكر آب معدني مي‌فرستند
مديرعامل شركت آب و فاضلاب روستايي آذربايجان شرقي هم به شبكه اطلاع‌رساني وزارت نيرو گفته است: «مشكلي در آبرساني به روستاهاي زلزله‌زده اين استان وجود ندارد.» علي صمدنژاد با اشاره به اينكه 20 دستگاه تانكر انتقال آب به مناطق زلزله‌زده اعزام شده، اضافه كرده است: «تاسيسات آبرساني شماري از روستاها بين 50 تا 85 درصد تخريب شده و حدود 10 روستا هم صددرصد تخريب شده‌اند.» وي درخصوص برنامه‌هاي كوتاه‌مدت آبرساني به زلزلهزدگان مي‌گويد: «اكنون با چند كارخانه توليد آب معدني مذاكره كرده‌ايم كه آب شرب مورد نياز زلزلهزدگان را تامين كنند.»
سد ستارخان اهر شكسته نشده است
مديرعامل شركت آب منطقه‌اي استان آذربايجان شرقي هم درباره خسارت احتمالي به سدها گفته است: «بلافاصله پس از وقوع زلزله، كميته‌هاي كنترل پايدار سدها در محل‌هاي حادثه تشكيل و نسبت به بازديد از سدها اقدام شد كه ارزيابي حاصل از تمام بازديدها اين است كه مشكل خاصي در سدهاي منطقه وجود ندارد.» در منطقه زلزله‌زده شايعاتي درباره شكستن سد ستارخان اهر به وجود آمده است. ارسلان هاشمي در گفتوگو با سايت خبري وزارت نيرو ضمن رد اين شايعه مردم را به آرامش دعوت كرده است: «سد ستارخان اهر مشكل خاصي ندارد.» به گزارش اين سايت ستاد بحران شركت آبفاي روستايي استان آذربايجان شرقي، ديروز تشكيل جلسه داده تا به 133 روستاي آسيب‌ديده آبرساني شود.
برق شهرها مشكل ندارد، برق روستاها قطع است
برق روستاهاي زلزله‌زده اما، همچنان قطع است. معاون هماهنگي توزيع شركت توانير درباره علت قطعي برق به «مهر» گفته است: «به دليل احتمال برق‌گرفتگي مشتركان، با درخواست‌هاي فرمانداران فعلا برق‌رساني به روستاهاي زلزله‌زده متوقف شده است.» وي با اشاره به اينكه از بعدازظهر شنبه، برق دو شهرستان اهر و ورزقان و برخي روستاهاي اطراف به طور كامل قطع شده بود، گفت: «در ساعات اوليه بامداد يكشنبه، با تعميرات ضربتي در برخي از تاسيسات توزيع و راه‌اندازي پست‌هاي سيار، برق شهرستان‌هاي اهر و ورزقان وصل شده است.» تمامي شركت‌هاي برق منطقه‌اي و توزيع برق شمال غرب كشور آماده‌باش هستند: «هم‌اكنون از تعداد روستاهاي بدون برق اطلاع كاملي در دست نيست.»
نيروگاه سهند به مدار آمد
بعد از زلزله نيروگاه سهند و برخي پست‌هاي فشار قوي استان آذربايجان شرقي از مدار توليد خارج شده بودند. مديرعامل برق منطقه‌اي آذربايجان به «مهر» گفته است كه اين نيروگاه به مدار آمده و پست 63 كيلوولتي شهرستان ورزقان هم بلافاصله تعمير و وارد مدار شده است. مديرعامل شركت مديريت توليد برق آذربايجان شرقي هم در گفتوگو با شبكه اطلاع‌رساني وزارت نيرو، وضعيت تامين برق مناطق زلزله‌زده را عادي توصيف كرده است: «در شهرستان ورزقان 140 روستا وجود دارد كه به دليل مسايل ايمني برق هشت روستا وصل نشده است.»
سخنگو وزارت نفت از دستور وزير درباره مديريت بحران زلزله تهران مي‌گويد
سخنگوي وزارت نفت ديروز با ابراز تاسف به دليل بروز زلزله و همدردي با مردم آذربايجان‌شرقي در گفتوگو با «شرق» درباره وضعيت تاسيسات نفتي چنين اظهارنظر كرد: «شركت پخش و پالايش، سوخت مايع مورد نياز مردم شهرهاي زلزله‌زده را تامين كرده است. پالايشگاه تبريز و پتروشيمي آنجا نيز فعال است و مشكلي ندارند. درباره آسيب‌ديدگي خطوط گاز هم هنوز گزارشي منتشر نشده است.» نيكزاد اما تاكيد مي‌كند: «به برخي جايگاه‌هاي سي.ان.جي، اجازه فعاليت نداديم تا تيم‌هايمان اعزام شوند.»
آقاي نيكزاد، موضوع زلزله در كشور ما جدي است. خبر هم نمي‌كند، تهران هم روي گسل زلزله است. برخي كارشناسان مي‌گويند اگر در تهران زلزله بيايد، خسارات ناشي از انفجار خطوط گاز و نفت، صدمات زلزله را چندين برابر مي‌كند. آيا وزارت نفت، براي پيشگيري از اين بحران تمهيد كرده است؟
وزارت نفت مديريت بحران دارد. در اين‌باره مصوباتي هم داريم. يك ماه پيش وزارت نفت دستورات اجرايي درباره مديريت بحران صادر كرد. البته دستوراتي از زمان آقاي ميركاظمي در اين‌باره، صادر شده بود كه بازبيني و تكميل شد.
دستورات وزير نفت براي مقابله با صدمات مضاعف زلزله در تهران در چه حوزه‌هايي است؟
اين دستورات بيشتر در حوزه مقاوم‌سازي تاسيسات گاز، مخازن گازي و تاسيسات نفتي است تا در صورت بروز زلزله در تهران، پشتيباني مورد نياز كشور دچار مشكل نشود. تدابير كلي گفته شده و واحدهاي اجرايي هم تشكيل شده است.
زلزله احتمالي تهران و تدابير وزارت نفت
معاونت مهندسي وزارت نفت، معاونت بحران نيز هست. حمدالله محمدنژاد كه از مديران پرسابقه وزارت نفت است در گفتوگو با «شرق» از اعزام تيم‌هايي به مناطق زلزله‌زده خبر مي‌دهد تا نتايج بررسي‌هاي آنان در برنامه مديريت بحران زلزله در تهران و نقاط ديگر كشور به كار گرفته شود: «تيم‌هايي را به مناطق زلزله‌زده اعزام كرده‌ايم تا از نتايج بررسي‌هايشان در تهران و ديگر نقاط كشور استفاده كنيم.»
آقاي محمدنژاد، براي مقابله با تبعات زلزله احتمالي در تهران چه كرده‌ايد؟
«ما در مورد وقوع زلزله در تهران، هشدارهاي زيادي داده‌ايم. چون تهران روي گسل زلزله قرار دارد. در حوزه معاونت مهندسي، پيگير اين مساله هستيم. در حال حاضر روي مقاوم‌سازي ايستگاه‌هاي گاز، شبكه گاز تهران و تاسيسات آن كار مي‌كنيم. همچنين مقاوم‌سازي پالايشگاه تهران، انبارهاي نفت و جايگاه‌هاي سوخت در دستور كارمان است كه كارش از دو سال پيش آغاز شده.»
معاون مهندسي وزارت نفت اضافه مي‌كند: «در تهران ديگر شبكه‌هاي فولادي را براي گاز به‌كار نمي‌بريم. به‌جايش از لوله‌هاي پلي‌اتيلن استفاده مي‌كنيم.» براي مقام‌سازي شبكه گاز تهران، مشاور ژاپني هم گرفتيم و با سرعت در حال تكميل آن هستيم.» اين‌را، معاون مهندسي وزارت نفت و مديريت بحران اين وزارتخانه مي‌گويد: «بايد پيام‌ها جدي گرفته شود. بايد آمادگي داشته‌باشيم. اهر، هريس و ورزقان در جاهايي هستند كه تاسيسات نفتي زيادي در آنجا نداريم. اگر در مناطق ديگر زلزله مي‌آمد، با مشكل مواجه مي‌شديم.» حمدالله محمدنژاد با اشاره به اينكه تاسيسات صنعت نفت استانداردهاي بالايي دارند گفت: «اما معنايش اين نيست كه در مقابل هر شدت زلزله‌اي مقاومت مي‌كنند.» امروز بايد فكر فرداي تهران را كنيم. بلا به‌دور باد از تهران و از زلزلهزدگان آذربايجان. فعلا مردم كمك مي‌خواهند. زلزله خبر نمي‌كند.
دلایل تخریب گسترده زلزله در آذربایجان شرقی
پدر علم زلزله شناسی ایران گفت: زلزله ۶ ریشتری در دنیا ۶ زخمی به جا می گذارد نه آنکه ۳۰۰ نفر کشته و هزاران نفر زخمی شود.
بهرام عکاشه در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه خسارت زلزله آذربایجان شرقی به دلیل آنکه دو زلزله در عمق کم رخ داده، قابل توجه بوده است، گفت: اگر زلزله در عمق ۲۰ کیلومتری و در سطح وسیع تری رخ می داد، تخریب کمتر بود اما چون عمق دو زلزله کمتر از ۱۰ کیلومتر بوده و به دلیل نزدیکی خانه ها به گسل و قرار داشتن روستاها روی گسل و جنس و نوع سازه ها تخریب به طور گسترده رخ داده است.
وی ادامه داد: در کشورهای دیگر چنین زلزله ای ۶ زخمی بر جای می گذارد نه آنکه صدها نفر کشته و زخمی داشته باشد.
این استاد زلزله شناس با اشاره به اینکه شهر مشکین شهر، شهر بزرگی است، بنابراین احتمال چنین خسارتی در هنگام وقوع زلزله برای آن پیش بینی می شد، گفت: اگر چنین اتفاقی در تهران رخ دهد خسارت چندین برابر و چند صد نفر در ساعات اول کشته و هزاران نفر زخمی می شوند هر چند این موضوع بستگی به زمانی است که زلزله به وقوع می پیوندد زیرا اگر همین زلزله به جای ۶ بعد از ظهر، ۵ صبح رخ می داد میزان کشته شدگان بیشتر بود در تهران نیز به همین صورت اگر در ساعات اولیه صبح زلزله رخ دهد مطمئنا خسارات بیشتر خواهد بود.
عکاشه با اشاره به زلزله بم که چندین سال پیش به وقوع پیوست گفت: زلزله بم تنها دودهم درجه از این زلزله بیشتر بود، اما به دلیل اینکه ۵ بامداد روز جمعه در دیماه رخ داد و تقریبا همه خواب بودند، ۳۰ هزار نفر کشته و هزاران نفر زخمی بر جای گذاشت که هنوز نیز بازسازی نشده است. این به دلیل آن است که مردم در آن ساعت همگی خواب بودند اما در زلزله آذربایجان شرقی همه بیدار و منتظر افطار بودند و امکان فرار وجود داشت.
وی با اشاره به تاثیر مقاومت سازه ها و مهندسی سازی ساختمانها بر کاهش تلفات تصریح کرد: معتقدم در تهران تنها ۵ درصد سازه ها مهندسی ساز هستند و از اصول ایمنی پیروی کرده اند و اگر همین زلزله در جنوب تهران به طور مثال در مناطق ۱۵، ۱۷ یا ۸ رخ دهد چندین هزار نفر کشته خواهیم داشت.
این استاد زلزله شناس با با بیان اینکه خانه های روستاهای تخریب شده از گل و چوب تشکیل شده بود، افزود: در این روستاها حداقل اصول ایمنی رعایت نشده و این برای کشور ما که ۹۰ درصد سطح آن زلزله خیز است، جای سوال دارد.
وی درخواست کرد: مردم و مسئولان با زلزله جدی و عینی برخورد کنند و آن را به عنوان بلای آسمانی ندانند زیرا با برخورد علمی است که کشوری مانند ژاپن با وجود زلزله های بالا هیچ کشته ای نمی دهد اما در کشور ما زلزله ۶ ریشتری صدها کشته برجای می گذارد.
سایت خبری راه کارگر 
بیان دیدگاه